Jak wskazuje linia trendu na poniższym wykresie, w ciągu ponad stulecia średnia temperatura listopada wzrosła w Warszawie z ok. 1,9°C do ok. 4,2°C, mamy więc do czynienia ze zmianą o około 2,3 stopni, większą niż dla października. Mimo to, rekordowo ciepły miesiąc przypadł prawie 100 lat temu.
Najcieplejszym w tym okresie jest listopad 1926 (7,6°C), najzimniejszym: 1919 (-3,5°C).

Dane bazowe: OA / SMW / TNW / PIM / PIHM / IMGW / IMGW-PIB. Opracowanie VarsoviaKlimat.pl.

Trwający do chwili obecnej trend wzrostowy ma swoje początki już w latach 1920-tych; jednak przez szereg dekad był słabo zauważalny. Ostatni (jak dotąd) listopad o wyraźnie zimowym charakterze (-1,7°C) przypada na rok 1998. (Podobna ewolucja dotyczy października). Faza nieco wyraźniejszego ocieplenia zaczęła się w dekadzie lat 1990-tych, a w XXI stuleciu nastąpiło jego nasilenie (najcieplejszy listopad nowego stulecia 6,3°C w roku 2019). Jednak w XXI wieku żaden listopad (jak dotąd) nie osiągnął wartości nie tylko tej najwyższej z roku 1926, lecz także tej z 1963 (6,6°C).
Tak jak w przypadku października, także dla listopada spodziewam się pokonania rekordu ciepła z 1926 roku w nieodległej przyszłości (najbliższych kilku lat).

VarsoviaKlimat.pl

W tegorocznym marcu padł historyczny rekord najwyższej temperatury tego miesiąca – nowy to 25,3°C (dnia 31-ego). Poprzedni czempion z roku 1974 został pobity aż o 2,4 stopni. Po raz pierwszy mieliśmy w marcu dzień formalnie gorący (dolna granica dla takiego dnia w polskich warunkach to Tmax ≥ 25,0°C).
Wykres (1) ukazuje jak wzrasta średnia wartość parametru najwyższej temperatury marca od połowy XIX stulecia. Aż do lat 1960-tych nie sięgała 17 stopni, obecnie zbliża się do 20-stu. Najniższe absolutne maximum przypada na marzec 1964 (zaledwie 4,8°C).

Wykres 1.

Dane: OA-SMW-TNW-PIM- PIHM-IMGW/PIB. Seria pierwotna. Opracowanie VarsoviaKlimat.pl.

Wykres (2) przedstawia najniższe maksima marca. Co zaskakuje, najwyższa wartość tego parametru przypada na rok 1882 (5,1°C), najniższa – na 1987 (-11,7°C). Jednak mimo, że rekordowo wysoka najniższa Tmin w przedstawionym okresie jest tak odległa w czasie, obecna krzywa uśredniona (ok. 0,5°C) jest znacznie wyższa od ówczesnej (ok. -2,5°C).

Wykres 2.

Dane: OA-SMW-TNW-PIM- PIHM-IMGW/PIB. Seria pierwotna. Opracowanie VarsoviaKlimat.pl.

A oto (3) uśrednione najwyższe / średnie / najniższe Tmax marca w ujęciu dekadowym.

Wykres 3.

Dane: OA-SMW-TNW-PIM- PIHM-IMGW/PIB. Seria homogeniczna. Opracowanie VarsoviaKlimat.pl.

W XXI stuleciu marzec nabiera coraz bardziej wiosennego charakteru.

VarsoviaKlimat.pl

W ciągu stulecia średnia temperatura września wzrosła w Warszawie z około 13,5°C do nieco ponad 14°C, a więc ocieplenie września nie sięga w tym okresie 1 stopnia i jest wyraźnie mniejsze od sierpniowego. Tendencja wzrostowa datuje się od drugiej połowy lat 1990-tych, jednak średnia ruchoma 5-letnia dopiero od kilku lat przekracza najwyższą wartość z XX stulecia. Można by rzec, że wrzesień „ociąga się” z ociepleniem. 

Dane PIM / PIHM / IMGW-PIB, opracowanie VarsoviaKlimat.pl.

Najzimniejsze wrześnie w ostatnim stuleciu przypadają na lata 1931 i 1996 (10,9°C). Ten drugi jest (jak dotąd) ostatnim z kategorii skrajnie zimnych, gdyż później żaden wrzesień nie miał średniej temperatury poniżej 12-stu stopni.

Najcieplejsze wrześnie przypadają na lata 1942 i 2016 (16,5°C).

VarsoviaKlimat.pl

Jak wskazuje linia trendu na poniższym wykresie, w ciągu 143 lat średnia temperatura grudnia wzrosła w Warszawie z ok. -2°C do ok. 0°C, mamy więc do czynienia ze zmianą o około 2 stopnie, bliską listopadowej. Najcieplejszym w tym okresie jest grudzień 2015 (4,7°C), najzimniejszym – 1969 (-8,7°C).

Dane bazowe: OA / SMW / TNW / PIM / PIHM / IMGW / IMGW-PIB. Opracowanie VarsoviaKlimat.pl.

Od szeregu lat grudzień wydaje się tracić swój zimowy charakter (w znaczeniu przewagi warunków mroźno-śnieżnych). Krzywa jego 10-letniej średniej ruchomej wyraźnie przekracza zero. Po roku 2012 tylko jeden grudzień miał średnią temperaturę poniżej zera (-1,1°C w 2021), a ostatni z mojej kategorii skrajnie zimnych to rok 2010. Grudnie „zimowe” zapewne będą się zdarzać w przyszłości (choć prawdopodobnie coraz rzadziej) i moim zdaniem przynajmniej 1 albo 2 takie trafią się w obecnej dekadzie.

VarsoviaKlimat.pl

Poniższy wykres (1) najwyższych temperatur maksymalnych lipca ukazuje lekką tendencję wzrostową tego parametru. Wynika ona jednak z częstszego występowania temperatur bardzo wysokich, ale nie z pokonywania rekordu, który ma już ponad 100 lat.

Najwyższą wartością odnotowaną na oficjalnej stacji pozostaje 37,1°C z roku 1904, najniższą – zaledwie 24,4°C z bardzo chłodnego lipca 1979. To nie pomyłka – to jest najwyższa temperatura odnotowana owego miesiąca na stacji Okęcie! Trudno sobie teraz wyobrazić taki lipiec. W obecnym stuleciu najcieplejszy dzień lipcowy (jak dotąd) nigdy nie miał mniej niż 28 stopni (najniżej 28,1°C w roku 2011).

Trend liniowy ukazuje wzrost wartości uśrednionej od ok. 31,3°C do ok. 31,7°C, a więc zmiana wynosi ok. 0,4°C. Interesujące jest znaczne załamanie w latach 1970-1980-tych, co ma zapewne związek z większą dominacją morskich (atlantyckich) mas powietrza w okresie letnim lat 1977-1987.

Wykres 1.

Dane: OA-SMW-TNW-PIM- PIHM-IMGW/PIB. Seria pierwotna. Opracowanie VarsoviaKlimat.pl.

Wykres (2) ukazuje najniższe Tmax lipca. Minimum przypada na rok 1867 (tylko 11,0°C), maximum na 2006 (23,7°C). Trend liniowy ukazuje wzrost wartości uśrednionej od ok. 16,5°C do ok. 17,5°C, więc zmiana wynosi ok. 1°C i jest wyraźnie większa niż w przypadku wartości najwyższej.

Wykres 2.

Dane: OA-SMW-TNW-PIM- PIHM-IMGW/PIB. Seria homogeniczna. Opracowanie VarsoviaKlimat.pl.

A oto (3) uśrednione Tmax lipca (najwyższe, średnie, najniższe) w ujęciu dekadowym (z dekady obecnej minęły dotąd cztery lipce). Jak widać, trwający do dziś trend wzrostowy ma swoje początki w dekadzie 1981-1990, co ciekawe, w dekadzie 2011-2020 nastąpiło lekkie załamanie (a właściwie korekta), jednak w dekadzie obecnej lipiec pracowicie odrabia (a nawet nadrabia) tę zaległość.

Wykres 3.

Dane: OA-SMW-TNW-PIM- PIHM-IMGW/PIB. Seria homogeniczna. Opracowanie VarsoviaKlimat.pl.

Dopiero w dekadzie 2001-2010 ciepłota lipca osiągnęła wartości we wcześniejszym okresie niespotykane w przedstawionym okresie historycznym. Jak się wydaje, jest więc jeszcze nieco za wcześnie by ogłaszać, że życie w mieście latem stanie się zaraz „piekłem” (jak głoszą niektóre media).

VarsoviaKlimat.pl

Rekordowo ciepłym w mojej klasyfikacji warszawskiej ciągle pozostaje odległy w czasie październik, czyli ten z roku 1907. Mimo to, tendencja ocieplenia tego miesiąca w Warszawie w ostatnim stuleciu jest wyraźna, jak to widać na poniższym wykresie z linią trendu.

Dane PIM / PIHM / IMGW-PIB, opracowanie VarsoviaKlimat.pl.

6-letnia ruchoma średnia wartość temperatury wskazuje, że okres najnowszy jest najcieplejszy. Po roku 1946 nie zdarzył się żaden październik tak zimny, jak te z lat 1922 i 1946. W najnowszej 6-latce średnia temperatura października po raz pierwszy przekroczyła 10 stopni. Wartości 30-letnie z pierwszej połowy XX wieku wahały się wokół ośmiu stopni.

VarsoviaKlimat.pl

W ciągu stulecia średnia temperatura lipca wzrosła w Warszawie z około 17,9°C do ok. 19,6°C, co oznacza, że ocieplenie lipca jest nieco mniejsze od czerwcowego. Od lat 1920-tych aż do 1980-tych nie tylko nie widać wzrostu temperatury lipca, lecz nawet nastąpił jej spadek pod koniec tego okresu. To się zaczęło zmieniać w latach 1980-tych. Jednak nasilona faza ocieplenia ma swoje początki nieco później niż w przypadku kwietnia/maja/czerwca (dla tych miesięcy etap ten zaczął się w dekadzie lat 1980-tych), gdyż dopiero na przełomie wieków XX/XXI.

Dane PIM / PIHM / IMGW-PIB, opracowanie VarsoviaKlimat.pl.

Najzimniejszy lipiec w ostatnim stuleciu jest z roku 1979 (15,3°C). Ostatni z kategorii bardzo chłodnych przypada na rok 2000 (16,8°C); od tamtej pory żaden lipiec nie ma Tśr poniżej 18-stu stopni, a wykres wskazuje, że do roku 2000 lipce z Tśr poniżej tej granicy były liczne.

Najcieplejszym w przedstawionym stuleciu jest lipiec 2006 roku (23,1°C).

VarsoviaKlimat.pl

Jak wskazuje linia trendu, w ciągu stulecia średnia temperatura kwietnia wzrosła w Warszawie z około 7°C do prawie 9,5°C. Widoczny trend ocieplenia jest bardziej wyraźny od dekady lat 1980-tych.

Dane PIM / PIHM / IMGW-PIB, seria homogeniczna. Opracowanie VarsoviaKlimat.pl.

Ostatnim (jak dotąd) kwietniem który można zaliczyć do kategorii bardzo chłodnych, był ten z roku 1997. Kwiecień ubiegłoroczny (2021), który wiele osób odebrało jako wyjątkowo zimny, z temperaturą 7,2°C jest tylko o 0,9 stopnia poniżej średniej dla okresu referencyjnego 1971-2000, co oznacza, że do końca XX wieku znajdowałby się bardzo blisko dolnej granicy ówczesnej normy (7,3°C).

Najcieplejszy w przedstawionym stuleciu jest kwiecień 2018 roku (13,6°C), a najzimniejszy – kwiecień 1929 (2,7°C).

VarsoviaKlimat.pl

W ciągu stulecia średnia temperatura czerwca wzrosła w Warszawie z około 15,8°C do ok. 18°C, co oznacza, że ocieplenie czerwca jest większe od majowego. Podobnie jak w kwietniu i maju, trwający trend ocieplenia rozpoczął się w dekadzie lat 1980-tych.  Mamy za sobą serię skrajnie ciepłych czerwców w latach 2016-2021.

Dane PIM / PIHM / IMGW-PIB, opracowanie VarsoviaKlimat.pl.

Najzimniejszy czerwiec w ostatnim stuleciu jest w roku 1923 (12,5°C).

Ostatni z kategorii bardzo chłodnych/chłodnych to rok 2004 (15,6°C); od tamtej pory żaden czerwiec nie ma Tśr poniżej 16-stu stopni, podczas gdy dawniej tak chłodne czerwce nie były niczym niezwykłym (wystąpiły w latach 1923, 1925-1929, 1932-1933, 1942, 1944-1945, 1949, 1952, 1955, 1958, 1962, 1974, 1976, 1978, 1980, 1982, 1984, 1985, 1989, 1991, 1993, 1994, 2001).

Najcieplejszym w przedstawionym stuleciu jest czerwiec 2019 roku (22,7°C). Co więcej, rekordowo gorącym dla całego okresu obserwacji warszawskich.

VarsoviaKlimat.pl

Jak wskazuje linia trendu, w ciągu stulecia średnia temperatura marca wzrosła w Warszawie z około 1°C do prawie 4°C. Widoczny przełom w kierunku zdecydowanej dominacji niezimowych marców, nastąpił w początkach dekady lat 1970-tych.

Dane PIM / PIHM / IMGW-PIB, seria homogeniczna. Opracowanie VarsoviaKlimat.pl.

Zimowy marzec 2013 roku (jak dotąd ostatni) był szokiem dla wielu osób. A jednak jego temperatura (-1,8°C) nie dosięga granicy skrajnie zimnych; najniższa wartość przypada na rok 1942 (-3,5°C). Najcieplejszy jest marzec 2007 roku (7,1°C).

Nie zanosi się na to aby marzec tegoroczny znalazł się w kategorii zimnych.

VarsoviaKlimat.pl