Średnia temperatura trzech miesięcy (według mojego obliczenia) wynosi 9,07°C na stacji Warszawa-Okęcie. To wartość wyższa o 0,14 stopnia od średniej najnowszego 30-letniego okresu referencyjnego 1991-2020, jest jednak o 0,24 st. powyżej górnej granicy normy dla 30-lecia 1981-2010. Do końca XX stulecia tegoroczna wiosna zostałaby uznana za stosunkowo ciepłą. Wobec normy dla okresu 1991-2020, bardzo ciepły jest marzec (+1,7 st.), natomiast kwiecień minimalnie chłodniejszy od tejże normy (-0,2 st.), a wyraźniej maj (-0,7 st.). Atoli jak wspomniano, inaczej te miesiące wyglądają wobec norm starszych; np. w stosunku do okresu 1971-2000 jest to odpowiednio +2,1, +0,9, -0,1 st.

Najniższą temperaturę wiosny odnotowano 6 marca (-9,0°C), najwyższą – 24 maja (25,6°C).

Poniższy wykres ukazuje wzrost temperatury sezonu wiosennego od 1881 roku; (wg linii trendu) od ok. 7,1°C do ok. 8,7°C. Najzimniejsza wiosna przypada na rok 1917 (5,00°C), najcieplejsza – 1920 (10,97°C). Ostatnia z kategorii skrajnie chłodnych była w roku 1987 (5,90°C). Wiosny ocieplają się wyraźnie, choć to ciekawe, że rekordowo ciepłym ciągle pozostaje sezon sprzed ponad stu lat. Być może już niedługo.

Dane bazowe: OA-SMW-TNW-PIM- PIHM-IMGW-IMGW/PIB. Seria homogeniczna. Opracowanie VarsoviaKlimat.pl.

Liczba dni ciepłych (Tmax≥20,0°C) wynosi tej wiosny 18, czyli nieco mniej niż średnia (20) dla okresu 1991-2020. Dni z przymrozkami (Tmin<0,0°C) jest 22, czyli tyle ile wynosi norma dla tegoż okresu.

Suma opadu atmosferycznego wiosną 2023 roku to 114,1 mm wody, a więc jest zbliżona do normalnej (120,6 mm); jednak jej rozkład w miesiącach nie jest korzystny. W marcu spadło 82% opadu normalnego, w kwietniu 135%, a w maju 76%; innymi słowy, maj był suchszy od kwietnia, choć powinno być odwrotnie. Dni z mierzalnym opadem było 38, o jeden ponad normę, ale w maju było ich tylko 7 (zamiast 13). Najwyższy opad dobowy wyniósł 18,6 mm (6 maja). Dni z burzą (grzmotami) były 2 (przeciętna liczba to 7); burze były słabe.

Zsumowana pokrywa śnieżna sezonu wyniosła 9 cm (mediana wiosenna dla 1991-2020 to 8 cm); pojawiła się tylko w dniach 7-10 marca. Śnieg padał jeszcze 28 marca, a w połączeniu z deszczem pojawił się jeszcze 2 i 6 kwietnia (ostatnie płatki śniegu w tym sezonie). W całym sezonie śniegowym 2022/23 (X-V) śniegu było mało w Warszawie; suma pokrywy wszystkich miesięcy wynosi 198 cm (mediana 30-letnia to 242 cm). Znowu mieliśmy zimę mało śnieżną, a po niej dość posuszny maj.

Średnia wilgotność względna powietrza tej wiosny to 67,7%, niemal identyczna jak dla okresu 2001-2020, jednak niższa od 30-letniego okresu referencyjnego (69,3%); mamy do czynienia z długotrwałą tendencją spadku wilgotności wiosennego powietrza.

Średnie zachmurzenie nieba wynosi 63,3% w Warszawie i jest większe od przeciętnego (59,7%). Bardzo pochmurny był marzec (74% wobec normalnego 64%), także kwiecień miał znaczne zachmurzenie (65% wobec 58%); dużo odeń pogodniejszy był maj (51% wobec 57%). Ogólne usłonecznienie w całym sezonie (wg mojego obliczenia) wynosi 508,1 godzin, czyli 95% średniego wieloletniego; o stosunkowo niskim wyniku przesądziło małe usłonecznienie kwietnia, a zwłaszcza marca (najmniej słoneczny od 2009 roku).

Średnia prędkość wiatru wiosną (12,7 km/h) jest o 1,2 km/h niższa od przeciętnej dla tej pory roku. Nie było gwałtownych wichur o niszczycielskich skutkach.

Średni stan wody wiślanej (punkt pomiarowy Bulwary godz. 6:00) wiosną 2023 wyniósł 185 cm, dominowały więc dolne stany średnie. Najwyższy stan wody był 1 marca (287 cm), najniższy 17-18 maja (110 cm).

Choć w złagodzonej formie, tegoroczna wiosna jednak stanowi kontynuację niekorzystnej tendencji w zakresie klimatycznego bilansu wodnego w regionie warszawskim. Dla uniknięcia poważnej suszy trzeba oczekiwać znacznych opadów atmosferycznych latem. Najlepiej umiarkowanych, ale częstych.

VarsoviaKlimat.pl

*****

(Obliczenia parametrów meteorologicznych dokonane przez autora i na jego odpowiedzialność na podstawie danych obserwacyjnych IMGW-PIB ze stacji meteorologicznej na lotnisku międzynarodowym Okęcie i innych źródeł, a także obserwacji własnych).

Zima meteorologiczna 2022/23 jest jeszcze cieplejsza od poprzedniej, która w moim rankingu najłagodniejszych zim zajęła miejsce dziesiąte. Tegoroczna jest na miejscu siódmym (pierwsze miejsce zajmuje niedawna zima 2019/20).

Średnia temperatura trzech miesięcy (według mojego obliczenia) wyniosła 1,73°C na stacji Warszawa-Okęcie. To wartość wyższa aż o 2,45 stopni nawet od średniej najnowszego, historycznie bardzo ciepłego 30-letniego okresu referencyjnego 1991-2020. A gdy ją porównać do 30-lecia 1961-1990 (które do niedawna było traktowane przez Światową Organizację Meteorologiczną jako podstawowy punkt odniesienia), to różnica wynosi aż 3,82 stopni. W mojej klasyfikacji grudzień znalazł się w kategorii lekko ciepłej, styczeń i luty – bardzo ciepłej. Rok 2023 zaczął się jeszcze cieplej, niż rekordzista ciepła – rok 2019. Styczeń zajął drugie miejsce w historycznym rankingu najcieplejszych. Najwyższą temperaturę zimy odnotowano 1 stycznia – to zupełnie niepojęte 18,9 stopni Celsjusza, co jest historycznym rekordem nie tylko dla stycznia, lecz dla całej zimy meteorologicznej. W okolicach Warszawy notowano nawet dwudziestkę! Poprzedni rekord stycznia to 13,8°C; został on zmiażdżony, nowa wartość oznacza przeskok do innej kategorii. Jak się okazuje, w środku zimy możemy już mieć temperaturę jaka nierzadko występuje latem w porze dziennej. Najniższa temperatura tej zimy to -14,3°C (14 grudnia).

Łatwo określić epizody aury mroźnej i śnieżnej tej zimy, były takie dwa. Pierwszy w dniach 13-19 grudnia, drugi 4-6 lutego. Poza tym mieliśmy prawie absolutne panowanie temperatur dodatnich w porze dziennej, a często także nocnej. Kiedyś podczas typowych zim wyróżniały się okresy odwilżowe. Od szeregu lat wyróżniają się epizody tzw. prawdziwej zimy. Nastąpiło odwrócenie proporcji między odwilżą a tzw. prawdziwą zimą.

Poniższy wykres ukazuje wzrostowy trend temperatury sezonu zimowego od 1881 roku. Najmroźniejsza zima meteorologiczna w tym czasie to sezon 1939/40 (-9,00°C). Od tamtej pory najmroźniejsze zimy kolejnych okresów stawały się coraz mniej surowe, a proces tego ocieplania jest systematyczny. Najcieplejsza zima meteorologiczna to sezon 2019/20 (3,30°C). Najnowsza krzywa dekadowa wznosi się ponad zero. Warto zauważyć, że aż do sezonu 1974/75 zimy z dodatnią średnią temperaturą były rzadkością, i żadna z nich nie osiągnęła jednego pełnego stopnia Celsjusza; najcieplejsza w okresie 1881-1974 zima (sezonu 1909/10) ma wartość 0,97°C.

Dane bazowe: OA-SMW-TNW-PIM- PIHM-IMGW/PIB. Seria homogeniczna. Opracowanie VarsoviaKlimat.pl.

Liczba dni łagodnych/ciepłych (Tmax≥5,0°C) wynosi 31, czyli o 6 więcej niż średnia dla okresu referencyjnego 1991-2020, ale aż o 16 (!) więcej niż dla okresu 1961-1990. Dni z całodobowym mrozem (czyli Tmax<0,0°C), było 13; w okresie 1961-1990 średnia liczba takich dni wynosi 35. Dni z Tmin<0,0°C (mrozem/przymrozkiem) było 38 (normalnie powinno być 61).

Suma opadu atmosferycznego w zimie 2022/23 wyniosła 122,2 mm wody, to duża ilość, stanowiąca 125% normy 30-letniej. Dni z mierzalnym opadem było 51, o 6 więcej niż normalnie. Najwyższy opad dobowy wyniósł 9,0 mm (11 grudnia). Nie było dni z burzą (grzmotami).

Suma opadu śniegu od grudnia do lutego wyniosła w Warszawie 36 cm, a sumaryczna wysokość pokrywy śnieżnej na ziemi 184 cm. Wartość opadu nie jest niska, wieloletnia średnia to 37 cm. Inaczej wygląda kwestia pokrywy śnieżnej, gdyż jej średnia zsumowana wysokość wieloletnia to 322 cm. Parametr ten w zimie meteorologicznej 2022/23 wypada słabo, gdyż spadły śnieg nie utrzymywał się na ziemi długo, co najwyżej kilka dni, co w ostatnich latach staje się regułą w zimie. 24% całości opadu zimowego spadło w postaci stałej (śniegu). Normalna proporcja to 29%.

Średnia wilgotność względna powietrza wyniosła zimą 85,1%, czyli była nieco niższa od normalnej (86%). Mimo stosunkowo dużego opadu atmosferycznego.

Średnie zachmurzenie nieba wyniosło 87% w Warszawie, jest znacznie większe od przeciętnego (76%); to jest najbardziej pochmurna zima od 1944 roku. Najbardziej pochmurny był styczeń, najmniej – luty. Ogólne usłonecznienie w całym sezonie (wg mojego obliczenia) było bardzo małe i wyniosło 79,1 godzin, czyli zaledwie 60% średniego wieloletniego i 11,5% możliwego. Była to bardzo szara zima, nawet jak na warszawskie standardy. 24 dni zimy wyróżniły się niedostatkiem światła i zamgleniami. Najwięcej takich dni było w styczniu.

Zima nie należała do wietrznych, jej średnia prędkość wiatru (13,0 km/h) jest niższa od wieloletniej (14,8 km/h). Stosunkowo najbardziej niespokojny w atmosferze był luty, najbardziej wietrznym dniem zimy był 18 lutego. Jednak jego średnia prędkość wiatru (27,9 km/h) nie dorównuje wartościom z dawnych wichur zimowych o huraganowym natężeniu (tzw. orkanów), powodujących dotkliwe szkody w mieście.

Średni stan wody wiślanej (punkt pomiarowy Bulwary) zimą 2022/2023 wyniósł 165 cm, a więc nieco wyższy niż zimy poprzedniej, i znacznie wyższy niż jesieni 2022; a jednak mniejszy od średniej 30-letniej (195 cm). Najwyższy stan wody odnotowałem 28 lutego (290 cm), najniższy 6 grudnia (53 cm). Rzecz jasna, nie było na rzece żadnego istotnego oblodzenia, które staje się jakby tylko historycznym wspomnieniem z dawnych zim.

Zima meteorologiczna 2022/23 stanowi wzorcową kontynuację trzech podstawowych cech ocieplenia klimatycznego zimy w Warszawie: pierwsza – oczywiście wzrost temperatur, druga – większa suma opadowa, trzecia – dominacja deszczu zamiast śniegu. Jak już wielokrotnie podkreślano, nie jest to ewolucja korzystna dla stanu wilgotności naszego środowiska. Brak pokrywy śnieżnej i (co za tym idzie) roztopów wiosennych, zwiększa ryzyko posuchy w razie niedostatku opadów wiosną. Skutkuje też niskim poziomem wód powierzchniowych (o czym świadczą stany wody wiślanej) oraz – jak należy się domyślać – spadkiem poziomu wód podziemnych.

Rozhartowana zimowym ciepłem roślinność jest też bardziej narażona na szkody w razie wystąpienia przymrozków wiosennych.

VarsoviaKlimat.pl

*****

(Obliczenia parametrów meteorologicznych dokonane przez autora i na jego odpowiedzialność na podstawie danych obserwacyjnych IMGW-PIB ze stacji meteorologicznej na lotnisku międzynarodowym Okęcie i innych źródeł, a także obserwacji własnych).

Ogólna średnia temperatura sezonu jesiennego 2022 była niemal identyczna ze średnią wieloletnią. Ale tylko tą dla XXI wieku (2001-2021). Wobec starszych okresów referencyjnych jesień tegoroczna jest zdecydowanie ciepła. W moim rankingu najcieplejszych (za cały okres obserwacji) zajmuje wysoką, 29. pozycję.

Średnia temperatura trzech miesięcy IX-XI (według obliczenia własnego) wyniosła 9,53°C w Warszawie (Okęcie). To wartość niemal identyczna (+0,1°C) ze średnią XXI wieku (2001-2021), ale o 1,25 st. wyższa od średniej dla ostatniego ćwierćwiecza poprzedniego stulecia. W tymże okresie (1976-2000) tylko w latach 1982 i 2000 jesienie były cieplejsze od tegorocznej (w podsumowaniu). Stosunek temperatury miesięcy jesieni 2022 wobec tejże średniej 25-letniej jest następujący: wrzesień -0,5 st., październik +2,9 oraz listopad +1,5. W mojej klasyfikacji oznacza to odpowiednio kategorie „w granicach normy”, „ciepły” oraz „lekko ciepły”. Najwyższą temperaturę jesieni odnotowano 4 września (22,8°C), a najniższą 21 listopada (-7,7°C).

Poniższy wykres ukazuje wzrostowy trend temperatury sezonu jesiennego od połowy XX wieku. Jak widać, w tej perspektywie historycznej nie sposób uznać jesieni 2022 roku (9,53°C) za chłodną, a tym bardziej – zimną; przeciwnie, plasuje się w grupie ciepłych. Najcieplejsza jesień w tym okresie to sezon 2006 (11,07°C), najchłodniejsza – 1993 (5,93°C).

Dane: przetworzone dane IMGW-PIB. Opracowanie VarsoviaKlimat.pl.

Liczba dni ciepłych (Tmax≥20,0°C) wyniosła tej jesieni 9 (norma 15). Dni z Tmax≥15,0°C było 43 (36). Dni z Tmin<0,0°C (przymrozkiem) było tylko 7 (średnia ich liczba to 15).

Suma jesiennego opadu atmosferycznego 2022 roku wyniosła 87,0 mm wody. To niewiele, bo tylko 69% normy 30-letniej (rok wcześniej opad jesienią był jeszcze mniejszy, spadło tylko 60% tego, co normalnie powinno). Dni z mierzalnym opadem było 36, dokładnie tyle co przeciętnie, ale w większości były to opady słabe. Najwyższy opad dobowy wyniósł 14,9 mm (27 września; średni wieloletni to 21,3 mm). 23-24 listopada spadły 3 cm śniegu (30-letnia mediana sumy opadu śnieżnego w jesieni wynosi 5 cm). Mierzalna pokrywa śniegu zalegała na ziemi przez dwa dni.

Liczba dni z burzą (grzmotami) wyniosła 0 (w mojej okolicy), choć przeciętnie bywają 3 takie dni. Poprzednia jesień też była bezburzowa.

Średnia wilgotność względna powietrza wyniosła 82,3%, a więc powietrze było nieco suchsze niż normalnie (83,2%).

Średnie zachmurzenie nieba wyniosło 70%, o 4 punkty procentowe większe od przeciętnego. Październik był pogodniejszy od września, a listopad był najbardziej pochmurnym od 2017 roku. Usłonecznienie w całym sezonie (wg obliczenia własnego) wyniosło 291,6 godzin, wynosząc 95% normalnego; październik ma usłonecznienie większe od przeciętnego, wrzesień i listopad – mniejsze. Usłonecznienie jesieni wynosi 33,1% możliwego (średnie 30-letnie to 35,0%).

Jesień była bardzo spokojna w atmosferze; średnia prędkość wiatru (10,3 km/h) jest skrajnie niska (od roku 1947 tylko jesień 2020 miała mniejszą o 0,1 km/h). Jesiennych wichur nie było.

Średni stan wody wiślanej (punkt pomiarowy Bulwary) jesienią 2022 roku wyniósł 60 cm; to skrajnie niska wartość. Nie było żadnego istotnego wezbrania. Najwyższy stan wody był 10 października (121 cm), najniższy 12-13 września (28 cm).

Chłodny, umiarkowanie wilgotny wrzesień, bardzo ciepły i stosunkowo suchy październik, suchy i termicznie przeciętny listopad – to jesień tegoroczna.

VarsoviaKlimat.pl

*****

(Obliczenia parametrów meteorologicznych dokonane przez autora i na jego odpowiedzialność na podstawie danych obserwacyjnych IMGW-PIB ze stacji meteorologicznej na lotnisku międzynarodowym Okęcie i innych źródeł, a także obserwacji własnych).

Lato 2022 to godny kontynuator trwającego ocieplenia klimatu Warszawy. W moim rankingu najcieplejszych sezonów letnich zajmuje piątą pozycję. Wyżej znajdują się tylko sezony 2019, 1826, 2018 i 1811.

Średnia temperatura trzech miesięcy (według obliczenia własnego) wynosi 20,57°C na stacji Warszawa-Okęcie. To wartość wyższa o 1,67 stopnia od średniej najnowszego 30-letniego okresu referencyjnego 1991-2020; przewyższa nawet (o 1,27 st.) średnią XXI wieku (2001-2021). Największy udział w tym „cieplnym sukcesie” ma sierpień, okazale wypada także czerwiec; średnią całego sezonu zaniżył lipiec (który jest minimalnie poniżej normy 30-letniej), zapobiegając tym samym zajęciu przez lato 2022 pierwszego miejsca na liście najgorętszych (odchylenia czerwca/lipca/sierpnia od normy 1991-2020 wynoszą odpowiednio +2,1/-0,1/+3,0 st.).

Najniższą temperaturę lata odnotowano 3 czerwca (7,2°C), a najwyższą 1 lipca (35,6°C).

Poniższy wykres ukazuje wzrostowy trend średniej temperatury sezonu letniego od połowy XX wieku; od ok. 16,9°C do ok. 19,3°C. Najchłodniejsze sezony letnie przypadają na lata 1962 i 1978 (16,00°C), najcieplejszy w roku 2019 (21,07°C).

Dane (przetworzone): PIHM / IMGW-PIB. VarsoviaKlimat.pl.

Liczba dni z Tmax≥20,0°C wynosi tego lata 85, czyli o 9 więcej niż wynosi średnia dla okresu 1991-2020. Dni z Tmax≥25,0°C jest 51 (+11 wobec normalnej liczby), a dni upalnych (Tmax≥30,0°C) jest 18 (+9). W aspekcie historycznym, 18 dni upalnych w sezonie to nadzwyczajnie dużo. Wystarczy wiedzieć, że w okresie 1874-1991 w Warszawie tyle dni upalnych (ani więcej, rzecz jasna) nie było latem ani razu.

Suma opadu atmosferycznego lata 2022 roku wynosi 159,0 mm wody, to skromna ilość, wynosząca tylko 77% normy (1991-2020); przy wysokich temperaturach (i co za tym idzie, silnemu parowaniu) sezon ma charakter posuszny na Mazowszu. Dni z mierzalnym opadem było 27, o 9 mniej niż normalnie. Najwyższy opad dobowy: 21,4 mm (30 lipca). Dni z burzą (grzmotami) było 15, o 3 mniej niż przeciętnie.

Średnia wilgotność względna powietrza wyniosła latem 66,2%, jest o 3 punkty procentowe mniejsza od przeciętnej.

Średnie zachmurzenie nieba wyniosło 54,0% w Warszawie, jest nieco mniejsze od przeciętnego (55,6%). Ogólne usłonecznienie w całym sezonie (wg obliczenia własnego) wynosi 785,7 godzin, czyli 107% średniego wieloletniego.

Średnia prędkość wiatru latem (11,5 km/h) nieznacznie różni się od normalnej (11,9 km/h). Silniejszymi wiatrami odznaczyły się dni 12-13 lipca, uderzenie wiatru typu szkwałowego wystąpiło 16 lipca.

Średni stan wody wiślanej (punkt pomiarowy Bulwary godz. 6:00) latem wyniósł 47 cm, dominowały więc stany niskie, w rzeczy samej skrajnie niskie. W opracowanym przeze mnie okresie 1991-2021 nie było sezonu letniego z tak niskim stanem wody. Najwyższy stan Wisły był 16 czerwca (84 cm), najniższy 26 sierpnia – 27 cm (zabrakło tylko 2 cm do pobicia ogłoszonego przez IMGW rekordowego niskostanu z roku 2015).

Jak informowałem w poprzednim raporcie sezonowym, wiosna stworzyła warunki sprzyjające poważnej suszy w razie wystąpienia latem niedostatku opadów, przy temperaturach wyższych od normalnych. I tak się właśnie stało. Skutkiem tego jest silny spadek poziomu wód powierzchniowych oraz (zapewne) podziemnych, i liczne pożary lasów na Mazowszu (w sierpniu było ich 6-krotnie więcej, niż rok wcześniej).

VarsoviaKlimat.pl

*****

(Obliczenia parametrów meteorologicznych dokonane przez autora i na jego odpowiedzialność na podstawie danych obserwacyjnych IMGW-PIB ze stacji meteorologicznej na lotnisku międzynarodowym Okęcie i innych źródeł, a także obserwacji własnych).

Podobnie jak rok wcześniej, wielu narzeka na tegoroczną wiosnę twierdząc, że była zimna. Odczucia są subiektywne i często rozmijają się z tym co mówi nam statystyka. Analizując 30-letnie okresy referencyjne, widać że patrząc wstecz począwszy od okresu 1971-2000, wszystkie mają średnie temperatury wiosny (meteorologicznej) niższe od wartości wiosny tegorocznej.

Średnia temperatura trzech miesięcy (według obliczenia) wyniosła 8,27°C na stacji Warszawa-Okęcie. To wartość niższa o 0,66 stopnia od średniej najnowszego 30-letniego okresu referencyjnego 1991-2020, jednak wyższa o 0,48 st. od wartości tegoż parametru dla półwiecza 1951-2000. Temperatury marca i maja (odpowiednio +0,3 i -0,3 st.) mieściły się w normie dla okresu 1991-2020; o stosunkowo niskiej średniej całego sezonu przesądził chłodny kwiecień, z Tśr niższą od średniej tegoż okresu o 2 stopnie. (Podobna sytuacja był wiosną rok wcześniej). Najniższą temperaturę wiosny odnotowano 12 marca (-8,4°C), a najwyższą 20 maja (27,8°C).

Poniższy wykres ukazuje wzrostowy trend temperatury sezonu wiosennego od połowy XX wieku; od ok. 7,1°C do ok. 9,3°C. Najzimniejsza wiosna przypada na rok 1955 (5,07°C), najcieplejsza w roku 2018 (10,83°C).

Dane: przetworzone dane PIHM / IMGW-PIB. VarsoviaKlimat.pl.

Liczba dni ciepłych (Tmax≥20,0°C) wyniosła tej wiosny 13, czyli znacznie mniej niż wynosi średnia (20) dla okresu 1991-2020. W kwietniu był tylko 1 taki dzień, poprzedni kwiecień z tak skromnym wynikiem przypada na rok 2008. Dni z mrozem i przymrozkami (Tmin<0,0°C) było 29, czyli więcej niż wynosi norma (21 dla okresu 1991-2020), to najwięcej od wiosny 2013 roku.

Suma opadu atmosferycznego wiosną 2022 roku wyniosła 87,8 mm wody, to mało, bo tylko 73% normy (1991-2020); wiosnę można nazwać niemal posuszną. Dni z mierzalnym opadem było 30, o 7 mniej niż normalnie. Najwyższy opad dobowy wyniósł 11,3 mm (1 kwietnia). Dni z burzą (grzmotami) nie było, co się zdarza wiosną bardzo rzadko (ostatnio w roku 1987).

W dniach 1-2 kwietnia w Warszawie sypał śnieg, tworząc na ziemi pokrywę o wysokości 15 cm. To najwyższa zanotowana w kwietniu pokrywa od roku 2013 (wtedy były 22 cm), jednak jeszcze ciekawsze jest to, że w poprzedzającym marcu śniegu nie było, a pokrywa ta była największą dla całego sezonu śniegowego 2021/2022. Aż 30% całego kwietniowego opadu spadło w postaci śniegu, a opad ze śnieżycy 1-2 kwietnia był największym z całego sezonu wiosennego, to bardzo nietypowe parametry. Zsumowana pokrywa śnieżna sezonu wyniosła 36 cm (mediana wiosenna dla 1991-2020 to 8 cm). Od razu odezwały się głosy, że ten zimowy incydent kwietniowy dowodzi, że ocieplenie klimatu nie ma miejsca. Jednak dla oceny bilansu śniegowego całego sezonu śniegowego (X-V) należy brać pod uwagę sumę pokrywy śnieżnej wszystkich miesięcy, a ta wynosi dla sezonu 2021/2022 tylko 94 cm. To bardzo mało (mediana aktualnego okresu referencyjnego to 242 cm). Zima była mało śnieżna, maj w znacznej części posuszny; oba te czynniki stanowią kontynuację wieloletniej tendencji stopniowego wysuszania środowiska Mazowsza, spadku poziomów wód powierzchniowych, a także – a może przede wszystkim – podziemnych.

Średnia wilgotność względna powietrza wyniosła wiosną 61,3%, dla okresu 1951-2022 jest to druga najniższa wartość, o 8 punktów procentowych mniejsza od przeciętnej (jeszcze niższa była wiosną w roku 2020). Co stanowi kolejne potwierdzenie długotrwałej tendencji zachwiania klimatycznego bilansu wodnego w regionie warszawskim. Temperatury rosną, a wilgotność powietrza za tym wzrostem „nie nadąża”, co oznacza, że coraz więcej wody opadowej jest dla środowiska „traconej” przez szybkie parowanie.

Średnie zachmurzenie nieba wyniosło 55,0% w Warszawie, jest mniejsze od przeciętnego (59,7%). Marzec był pogodny, jego zachmurzenie (38%) jest rekordowo niskie dla okresu 1951-2022. Kwiecień przeciwnie, jego pokrycie chmurami (71%) największe od roku 2001; maj miał przeciętne zachmurzenie. Ogólne usłonecznienie w całym sezonie (wg obliczenia) wynosi 574,3 godzin, czyli 108% średniego wieloletniego.

Średnia prędkość wiatru wiosną (12,3 km/h) jest o 1,6 km/h niższa od przeciętnej dla tej pory roku. Silniejszymi wiatrami odznaczył się pierwszy tydzień kwietnia oraz dni 20-22 maja. Nie było jednak niszczycielskich wichur.

Średni stan wody wiślanej (punkt pomiarowy Bulwary godz. 6:00) wiosną 2022 wyniósł 133 cm, dominowały więc stany górne niskie. Spadek poziomu wody wiślanej jest już tendencją wieloletnią. Najwyższy stan wody był 6 kwietnia (231 cm), najniższy 27 maja (67 cm).

Zeszłoroczna wiosna przyniosła pewną poprawę klimatycznego bilansu wodnego w regionie warszawskim. Tegoroczna go pogorszyła, tworząc warunki sprzyjające poważnej suszy w razie wystąpienia w lecie niedostatku opadów przy temperaturach wyższych od normalnych.

VarsoviaKlimat.pl

*****

(Obliczenia parametrów meteorologicznych dokonane przez autora i na jego odpowiedzialność na podstawie danych obserwacyjnych IMGW-PIB ze stacji meteorologicznej na lotnisku międzynarodowym Okęcie i innych źródeł, a także obserwacji własnych).

Ocieplenie klimatyczne znowu dało o sobie znać; miniona zima była skrajnie łagodna. W moim rankingu zajęła miejsce dziesiąte; zimy meteorologiczne (XII-II) jeszcze cieplejsze od świeżo minionej, przypadły na sezony 2019/20, 1989/90, 1685/86, 1988/89, 2006/07, 2015/16, 1974/75, 2007/08, 1733/34.

Średnia temperatura trzech miesięcy (według obliczenia) wyniosła 1,20°C na stacji Warszawa-Okęcie. To wartość wyższa aż o 1,92 stopnia nawet od średniej najnowszego, historycznie bardzo ciepłego 30-letniego okresu referencyjnego 1991-2020. A gdy ją porównać do 30-lecia 1961-1990, to różnica wynosi… 3,29 stopni. Zima mogłaby zostać rekordowo ciepłą, atoli zapobiegł temu stosunkowo zimny grudzień (najzimniejszy od 2012 roku). Styczeń był bardzo łagodny, luty jeszcze bardziej (6-te miejsce w historycznym rankingu najcieplejszych). Najwyższą temperaturę zimy odnotowano 2 stycznia i 16 lutego (10,6°C), a najniższą 27 grudnia (-13,6°C).

Poniższy wykres ukazuje wzrostowy trend temperatury sezonu zimowego w ostatnim stuleciu. Jest bardzo wymowny. Najmroźniejsza zima meteorologiczna to sezon 1939/40 (-9,00°C). Od tamtej pory najmroźniejsze zimy kolejnych okresów stawały się coraz mniej surowe, a proces tego ocieplania jest systematyczny. Co wskazuje, że dominacja bardzo łagodnych zim w ostatnich latach oznacza jedynie nasilenie zwyżki temperatur w sezonie zimowym, a nie początek tej zmiany.

Dane ze stacji TNW/SPR/Bielany/Okęcie. Seria homogeniczna. VarsoviaKlimat.pl.

Liczba dni łagodnych/ciepłych (Tmax≥5,0°C) wyniosła tej zimy 29, czyli o 4 więcej niż średnia dla okresu referencyjnego 1991-2020, ale aż o 14 (!) więcej niż dla okresu 1961-1990. Dni z całodobowym mrozem, czyli Tmax<0,0°C, było 20; w okresie 1951-1990 średnia liczba takich dni wynosi 35-36. Dni z Tmin<0,0°C (mrozem/przymrozkiem) było 56.

Suma opadu atmosferycznego w zimie 2021/22 wyniosła 96,6 mm wody, czyli jest niemal identyczna z normą 30-letnią. Dni z mierzalnym opadem było 56, o 11 więcej niż normalnie. Najwyższy opad dobowy wyniósł 7,7 mm (31 grudnia). Dni z burzą (grzmotami) były 2 (17 i 20 stycznia). Według moich danych, poprzednio grzmoty w styczniu były w roku 2007.

Suma opadu śniegu od grudnia do lutego wyniosła w Warszawie 13 cm, a sumaryczna wysokość pokrywy śnieżnej na ziemi 58 cm, to skrajnie niskie wartości. Tylko 15% całości opadu spadło w postaci stałej (śniegu). Dla porównania, w drugiej połowie XX wieku ta proporcja wynosiła średnio około 35%. Dominacja deszczu była niemal absolutna zwłaszcza w styczniu i lutym.

Średnia wilgotność względna powietrza wyniosła zimą 82,5%, czyli była niższa od normalnej (86%). O tym niskim wskaźniku zapewne przesądziły stosunkowo wysokie temperatury.

Średnie zachmurzenie nieba wyniosło 77% w Warszawie, jest nieco większe od przeciętnego (76%). Najbardziej pochmurny był grudzień, najmniej – luty. Ogólne usłonecznienie w całym sezonie (wg obliczenia) wyniosło 134,4 godzin, czyli 102% średniego wieloletniego i 19% możliwego.

Zima była bardziej wietrzna od poprzednich, jej średnia prędkość wiatru (15,1 km/h) jest najwyższa od sezonu zimowego 2013/14 (16,0 km/h); a jednak tylko lekko większa od przeciętnej dla tej pory roku (14,8 km/h). Styczeń i luty były bardziej wietrzne od grudnia. Grudzień nie wyróżnił się wichurami, które zaznaczyły się w styczniu, a jeszcze bardziej w lutym, stając się sensacją medialną. 17 stycznia najsilniejszy poryw wiatru sięgnął 93,7 km/h, jednak najpoważniejsze szkody powstały w dniach 17-19 lutego za sprawą dwóch głębokich układów niżowych („Ylenia-Dudley” i „Zeynep-Eunice”; m. in. pewna liczba drzew została wtedy powalona w Lesie Kabackim).

Średni stan wody wiślanej (punkt pomiarowy Bulwary) zimą 2021/2022 wyniósł 152 cm, a więc znacznie poniżej średniej 30-letniej (195 cm). Najwyższy stan wody był 10 stycznia (261 cm), najniższy 18-19 grudnia (87 cm). Lód na rzece prawie się nie pojawiał.

Istotne mrozy (jednak dalekie od skrajnych) nastąpiły tej zimy tylko w grudniu, w dniach 7-13 i 21-29. Pokrywa śnieżna w tym drugim czasie sięgnęła 4 cm, co wystarczyło by zapewnić dawno (od 2012 roku) niedoświadczane przez warszawiaków „białe” święta Bożego Narodzenia. I na tym mroźno-śnieżna zima właściwie się skończyła.

Jak stwierdzono, suma opadu w zimie 2021/22 nie jest niska. Mimo to, pojawiła się groźba posuchy w sezonie wiosennym. W warunkach środowiska naturalnego Mazowsza, ważnym źródłem wilgoci u zarania wiosny jest (a przynajmniej kiedyś była) woda roztopowa. Woda ze stopniowo, powoli topniejącego śniegu wsiąkała w glebę, zapewniając jej nawilżanie u zarania sezonu wegetacyjnego. Jednak coraz częściej roztopów wiosennych w naszym regionie nie ma; w tym sezonie też ich nie było, bo w styczniu i lutym brakowało śniegu (obfite opady śnieżne w tegorocznym marcu mogłyby poprawić sytuację, ale na to się nie zanosi). Opady śniegu były słabe, a pokrywa na ziemi szybko topniała. Zimowe deszcze nie mogą zrekompensować braku śniegu na Mazowszu. Słabiej nawadniają glebę, niż robi to solidna pokrywa śnieżna. Dlaczego? Ponieważ polskie zimy – choć coraz łagodniejsze – to jednak nadal prawie zawsze przynoszą okresowe czy choćby chwilowe przymrozki i mrozy, powodujące stwardnienie ziemi (szczególnie głębokie w wypadku braku pokrywy śnieżnej). A to powoduje, że wody z padających u nas zimą deszczów spływają do rzek, innych akwenów oraz miejsc nisko położonych, zamiast wsiąkać w glebę. Tak się nie dzieje np. w bardzo łagodnym, morskim klimacie Wielkiej Brytanii; dlatego tam nawet zimą trawniki są wilgotne i zielone, a u nas – najczęściej albo błotniste, albo suche. A gdy zima mija, powierzchniowa błotnista wilgoć szybko paruje podczas ocieplenia, albo ziemia rozmarza lub mięknie „na sucho”. To ostatnie zdarza się coraz częściej. A gdy jeszcze potem nadchodzi sucha wiosna i lato gorące, z zachwianym bilansem wodnym, to dotkliwa posucha jest pewna.

W uproszczeniu tak wygląda proces pogodowo-klimatyczny prowadzący do stopniowego stepowienia obszarów nizinnych Polski środkowej.

VarsoviaKlimat.pl

*****

(Obliczenia parametrów meteorologicznych dokonane przez autora i na jego odpowiedzialność na podstawie danych obserwacyjnych IMGW-PIB ze stacji meteorologicznej na lotnisku międzynarodowym Okęcie i innych źródeł, a także obserwacji własnych).

Tegoroczna jesień meteorologiczna (IX-XI) była zbliżona pod względem temperatury do normy z dwudziestu lat (2001-2020), jednak znacznie cieplejsza od norm XX wieku, oraz (tym bardziej) XIX i XVIII stuleci.

Średnia temperatura trzech miesięcy (według obliczenia) wyniosła 9,73°C w Warszawie (Okęcie). To wartość o 0,70 st. wyższa od średniej dla najnowszego 30-letniego okresu referencyjnego 1991-2020. Stosunek temperatury miesięcznej wobec tejże średniej jest następujący: wrzesień -0,3 st., październik +1,1 oraz listopad +1,4. W mojej klasyfikacji oznacza to odpowiednio kategorie „przeciętny” oraz dwukrotnie „lekko ciepły”. Najwyższą temperaturę jesieni odnotowano 10 września (26,1°C, średnia wieloletnia to 26,8°C), a najniższą 11 listopada (-1,8°C, norma -6,8°C). Tak wysokiej najniższej temperatury nie było jesienią od 2012 roku. Tegoroczny sezon był niemal bezprzymrozkowy.

Poniższy wykres ukazuje wzrostowy trend temperatury sezonu jesiennego od połowy XX wieku. Jesień 1998 roku (ze średnią temperaturą 6,50°C) pozostaje ostatnią, którą można zakwalifikować do bardzo chłodnych w ogólnej perspektywie historycznej. Od tamtej pory nie mieliśmy w Warszawie żadnej zimnej jesieni (w znaczeniu klimatycznym).

Dane: przetworzone dane IMGW-PIB. VarsoviaKlimat.pl.

Liczba dni ciepłych (Tmax≥20,0°C) wyniosła tej jesieni 13 (norma 15). Dni z Tmax≥15,0°C było 35 (36). Dni z Tmin<0,0°C (przymrozkiem) było tylko 6 (średnia ich liczba to 15).

Suma jesiennego opadu atmosferycznego 2021 roku wyniosła 76,6 mm wody (połowa sumy z poprzedniej jesieni 2020). To tylko 60% normy 30-letniej. Dni z mierzalnym opadem było 33, o 3 mniej niż normalnie, co stanowi kontynuację ogólnej tendencji spadku liczby dni opadowych w Warszawie. Najwyższy opad dobowy wyniósł 15,0 mm (18 września; średni wieloletni to 21,3 mm).

Liczba dni z burzą (grzmotami) wyniosła 0 (w mojej okolicy), choć przeciętnie bywają 3 takie dni. Poprzednia bezburzowa jesień była w roku 2014.

Średnia wilgotność względna powietrza wyniosła jesienią 80,3%, a więc powietrze było o prawie 3 punkty procentowe suchsze niż normalnie.

Średnie zachmurzenie nieba wyniosło 63% w Warszawie, a więc nieco mniejsze od przeciętnego (66%). Zachmurzeniem wyraźnie mniejszym od normalnego wyróżnił się październik. Listopad był nieco bardziej pochmurny niż normalnie, wrzesień był pod względem zachmurzenia typowy. Usłonecznienie w całym sezonie (wg obliczenia) wyniosło 345,2 godzin, jest więc dość znaczne, wynosząc 112% normalnego; przesądził o tym październik (usłonecznienie września i listopada było zbliżone do średniego wieloletniego).

Jesień była dość spokojna w atmosferze; średnia prędkość wiatru (11,8 km/h) jest niższa od przeciętnej (12,9 km/h). Jesień to tradycyjna pora wichur w stolicy, w tym roku silniejszym wiatrem wyróżniły się dni 21-22 października i 18-20 listopada, w tym pierwszym przypadku wicher związany z niżem skandynawskim „Ignatz/Hendrik” spowodował pewne szkody w mieście. W drugim przypadku silny wiatr był skutkiem intensywnej cyrkulacji niżowo-strefowej zachód-wschód. To charakterystyczne, że tego typu sytuacje baryczne obecnie zwracają uwagę, a kiedyś były czymś zwyczajnym (i bywały znacznie intensywniejsze).

Średni stan wody wiślanej (punkt pomiarowy Bulwary) jesienią 2021 roku wyniósł 137 cm; to znacznie poniżej normy 30-letniej (154 cm); jesienią 2020 roku woda była jeszcze niższa. Najwyższy stan wody był 7 września (420 cm), najniższy 20 listopada (72 cm).

Dość ciepło (zwłaszcza w październiku i listopadzie), skromne opady, niska woda wiślana – to obraz tegorocznej warszawskiej jesieni w jednym zdaniu.

VarsoviaKlimat.pl

*****

(Obliczenia parametrów meteorologicznych dokonane przez autora i na jego odpowiedzialność na podstawie danych obserwacyjnych IMGW-PIB ze stacji meteorologicznej na lotnisku międzynarodowym Okęcie i innych źródeł, a także obserwacji własnych).

Narzekań na tegoroczne lato było u nas chyba jeszcze więcej, niż na wiosnę. W czerwcu narzekano, że za gorąco. W lipcu – że za dużo pada, a w sierpniu – że za dużo pada i jest zimno. A ponieważ w ocenach historii pogody zwykle jest tak, że późniejsze wspomnienia przesłaniają wcześniejsze, to część rodaków uznała, że całe lato (czerwiec-lipiec-sierpień) był mokre i zimne. Ten pierwszy wniosek jest zgodny z prawdą, ten drugi – nie. Gdy oceniamy całość lata, pod uwagę trzeba brać w podsumowaniu wszystkie trzy miesiące, a nie jeden czy dwa z nich. I tu podstawowym kryterium oceny jego ciepłoty jest średnia temperatura tychże trzech miesięcy. Gorące miesiące – czerwiec z lipcem przesądziły o tym, że mimo dużo chłodniejszego sierpnia, całe lato zajęło 11. miejsce w moim rankingu najcieplejszych!

Średnia temperatura trzech miesięcy (według obliczenia) wyniosła 19,90°C na stacji Warszawa-Okęcie. To wartość wyższa o 1 stopień od średniej najnowszego 30-letniego okresu referencyjnego 1991-2020 i aż o 2,53 st. od wartości tegoż parametru dla okresu 1961-1990. Temperatura czerwca +2,5 st. w stosunku do normalnej, lipca +2,3. Szansę na rekordowo ciepłe lato zniweczył chłodny sierpień (-1,8 st.); warto jednak zauważyć, że odchylenie sierpnia wobec normy 1961-1990 wyniosło tylko -0,1 st. Najwyższą temperaturę lata odnotowano 14 lipca (32,9°C), a najniższą 1 czerwca (6,4°C).

Poniższy wykres ukazuje wzrostowy trend temperatury sezonu letniego od połowy XX wieku. W okresie 1951-1991 wszystkie sezony letnie są chłodniejsze od tegorocznego.

Dane: przetworzone dane IMGW-PIB. VarsoviaKlimat.pl.

Liczba dni gorących/upalnych (Tmax≥25,0°C) wyniosła tego lata 47, czyli o 4 więcej niż wynosi średnia dla okresu 1991-2020; w czerwcu było 19, w lipcu 22, w sierpniu tylko 6 (zamiast normalnych 14). Dni chłodnych (Tmax<20,0°C) było w czerwcu tylko 2, w lipcu żaden (to się bardzo rzadko zdarza, ostatnio w roku 2006), za to w sierpniu aż 13 (ostatnio tak wiele było w roku 1993). W sumie dni chłodnych jest 15, czy tyle co normalnie. Tę ostatnią statystykę „nadrobił” swoimi chłodami sierpień.

Lato 2021 było bardzo mokre. Suma opadu atmosferycznego wyniosła 380,5 mm wody, lokując ten sezon w czołówce najbardziej deszczowych – na siódmym miejscu w moim historycznym rankingu. Jest to aż 184% normy! Opady skupiły się (głównie w postaci gwałtownych ulew i burz) w lipcu i sierpniu. Dni z mierzalnym opadem było 39, tylko o 3 więcej niż normalnie. Najwyższy opad dobowy wyniósł 37,1 mm (16 sierpnia). Dni z burzą (grzmotami) wystąpiły w 19 dniach, tylko o 1 więcej niż normalnie; jednak bardzo burzowa była pierwsza połowa lipca.

Średnia wilgotność względna powietrza wyniosła latem 71,6%, to najwyższa wartość od roku 2011; na stosunkowo wysoką wilgotność decydujący wpływ miały wilgotne miesiące lipiec i sierpień (zwłaszcza ten drugi). Czerwiec był suchszy.

Średnie zachmurzenie nieba wyniosło 56% w Warszawie, czyli bardzo zbliżone do normalnego, jednak zachmurzenie ulegało silnym wahaniom: czerwiec był stosunkowo pogodny (44%), a sierpień bardzo pochmurny (66%). Ogólne usłonecznienie w całym sezonie (wg obliczenia) wyniosło 757,5 godzin, czyli w granicach normalnego (103% średniego wieloletniego). Duże usłonecznienie miał czerwiec, a przeciwnie bardzo małe – sierpień (175,8 h, poprzednio jeszcze mniej słoneczny sierpień był w roku 2006).

Średnia prędkość wiatru latem (10,3 km/h) jest bardzo niska, poprzednie jeszcze mniej wietrzne lato było w roku 1964.

Średni stan wody wiślanej (punkt pomiarowy Bulwary godz. 6:00) latem 2021 – pomimo obfitych deszczów w lipcu i sierpniu – wyniósł tylko 107 cm, czyli o 81 cm mniejszy od średniego za okres 1991-2020. Najwyższy stan wody był 11 sierpnia (232 cm), najniższy 25 czerwca (60 cm).

Tegoroczne lato wydaje się potwierdzać, że w ramach trwającego ocieplenia klimatycznego ciągle jest możliwe występowanie „zaskakująco” chłodnych miesięcy (zwłaszcza w stosunku do nowych norm). Przewagę jednak mają miesiące ciepłe, a nawet bardzo ciepłe. Kontynuowany jest też zauważalny trend w kierunku w kierunku wzrostu sum opadowych.

VarsoviaKlimat.pl

*****

(Obliczenia parametrów meteorologicznych dokonane przez autora i na jego odpowiedzialność na podstawie danych obserwacyjnych IMGW-PIB ze stacji meteorologicznej na lotnisku międzynarodowym Okęcie i innych źródeł, a także obserwacji własnych).

Narzekań na tegoroczną wiosnę było u nas co niemiara. Zwłaszcza kwiecień i maj rozczarowały wielu bo były chłodne, a niekiedy zimne. Faktycznie, średnia temperatura wiosny była najniższą od roku 2013, a w obecnym XXI stuleciu znajdziemy jeszcze tylko dwie wiosny chłodniejsze od tegorocznej (w latach 2005 i 2006). Jednak gdy spojrzymy na dane z XX wieku, a zwłaszcza sprzed roku 1981, to wiosen zimniejszych od tegorocznej znajdziemy wiele.

Średnia temperatura trzech miesięcy (według obliczenia) wyniosła 7,80°C na stacji Warszawa-Okęcie. To wartość niższa o 1,13 stopnia od średniej najnowszego 30-letniego okresu referencyjnego 1991-2020, jednak wyższa o 0,47 st. od wartości tegoż parametru dla okresu 1951-1980. Temperatura marca była w normie, maja -1,5 st. w stosunku do normalnej, jednak najzimniejszy wobec normy był kwiecień (-2 st.). Najwyższą temperaturę wiosny odnotowano 11 maja (26,8°C), a najniższą 10 marca (-6,6°C).

Poniższy wykres ukazuje wzrostowy trend temperatury sezonu wiosennego od połowy XX wieku. Nie może być wątpliwości co do dwóch kwestii: wiosenny klimat Warszawy ociepla się, a chłód tegorocznej wiosny nie byłby dawniej niczym szczególnym. Ma charakter tylko korekty tendencji wzrostowej, przynajmniej na razie.

Dane: przetworzone dane IMGW-PIB. VarsoviaKlimat.pl.

Liczba dni ciepłych (Tmax≥20,0°C) wyniosła tej wiosny 11, czyli znacznie mniej niż wynosi średnia (20) dla okresu 1991-2020; szczególnie dotkliwy był dla wielu osób niedostatek takich dni w maju, gdy było ich tylko 7, zamiast przeciętnych 15. To jest drugi z kolei maj, który poskąpił takich dni (w roku 2020 miał ich jeszcze mniej, 6). Dni z mrozem i przymrozkami (z Tmin<0,0°C) było 23, czyli niezbyt wiele, skoro norma to 21 (dla ostatniego 30-lecia), a dla okresu 1981-2010 wynosi właśnie 23.

Suma opadu atmosferycznego wiosną 2021 roku wyniosła 141,2 mm wody, o ponad 20 mm więcej niż normalnie; wiosna miała więcej opadów niż sześć jej bezpośrednich poprzedniczek, co jest pozytywne, dając nadzieję na przyhamowanie postępującego procesu „wysuszania” Warszawy wiosną (będącego skutkiem rosnących temperatur przy stabilizacji sum opadowych). Dni z mierzalnym opadem było 40, o 3 więcej niż normalnie. Najwyższy opad dobowy wyniósł 20,5 mm (14 kwietnia). Dni z burzą (grzmotami) wystąpiły 3 razy (2 w kwietniu i 1 w maju), choć przeciętnie jest ich wiosną 7.

Co ciekawe, mimo że wiosnę powszechnie uznano za bardzo chłodną, a nawet niezwykle zimną, to oficjalnie w stolicy nie zanotowano pokrywy śnieżnej na ziemi (min. 1 cm), choć padał on w marcu w siedmiu dniach, w kwietniu w czterech, a w maju w jednym dniu (a raczej w nocy z 7/8).

Średnia wilgotność względna powietrza wyniosła wiosną 70,9%, to najwyższa wartość od roku 2013, a jednak tylko o 1,6 punktu procentowego większa od przeciętnej dla 30-lecia 1991-2020.

Średnie zachmurzenie nieba wyniosło 66% w Warszawie, jest większe od przeciętnego (60%). Wszystkie trzy miesiące były bardziej pochmurne niż normalnie, nie można tej wiosny uznać za pogodną. Ogólne usłonecznienie w całym sezonie (wg obliczenia) wyniosło 461,9 godzin, czyli 87% średniego wieloletniego. Ostatnio (nieco) mniej słoneczna wiosna była w roku 2017.

W kwietniu, a bardziej w maju, często dokuczały nam zimne wiatry. A jednak średnia prędkość wiatru wiosną (12,6 km/h) jest o 1,3 km/h niższa od przeciętnej dla tej pory roku. Nie było nadzwyczajnych wichur.

Średni stan wody wiślanej (punkt pomiarowy Bulwary godz. 6:00) wiosną 2021 wyniósł 196 cm, najwyższy od roku 2017, ale o 53 cm mniejszy od średniego za okres 1991-2020. Najwyższy stan wody był 3 marca (357 cm), najniższy 15 kwietnia (128 cm).

Tegoroczna wiosna, ze swoimi stosunkowo niskimi temperaturami i dość znacznymi opadami, zapewne poprawiła klimatyczny bilans wodny w regionie warszawskim. Jednak dla usunięcia wieloletniego deficytu wilgoci potrzeba kolejnych sezonów odpowiednio wilgotnych i nie za ciepłych. Okaże się, czy tegoroczne lato będzie stanowić kontynuację tendencji poprawy bilansu wodnego, zarysowanej zimą 2020/21 oraz wiosną 2021. Moim zdaniem nie ma powodów do wielkiego optymizmu w tej kwestii, w sytuacji silnego trendu ocieplania i wysuszania sezonów letnich na Mazowszu.

VarsoviaKlimat.pl

*****

(Obliczenia parametrów meteorologicznych dokonane przez autora i na jego odpowiedzialność na podstawie danych obserwacyjnych IMGW-PIB ze stacji meteorologicznej na lotnisku międzynarodowym Okęcie i innych źródeł, a także obserwacji własnych).

Miniona zima, wbrew licznym zapowiedziom i opiniom medialnym, była (w podsumowaniu) cieplejsza niż normalnie.

Średnia temperatura trzech miesięcy (według obliczenia) wyniosła -0,50°C na stacji Warszawa-Okęcie. To wartość wyższa o 0,22 stopnia nawet od średniej najnowszego, historycznie bardzo ciepłego 30-letniego okresu referencyjnego 1991-2020. Decydujący wpływ na taki wynik miał łagodny grudzień (Tśr 1,9°C, o 2,1 stopni powyżej średniej wieloletniej). Styczeń też miał temperaturę wyższą od normalnej, minimalnie, ale jednak. Luty przyniósł dwutygodniową falę mrozu ze śniegiem, która wywołała wielką sensację w popularnych mediach i wśród wielu obserwatorów i komentatorów wieszczących nadejście skrajnie, a nawet rekordowo mroźnego lutego. Te oczekiwania i zapowiedzi się nie sprawdziły, gdyż rekordowo silne ocieplenie pod koniec miesiąca zdołało podnieść ogólną temperaturę miesiąca do wartości niewiele niższej od normalnej. Najwyższą temperaturę zimy odnotowano 25 lutego (18,3°C, to historyczny warszawski rekord ciepła dla sezonu zimowego!), a najniższą 18 stycznia (-20,6°C, poprzednio notowano na minusie „20-tkę” w lutym 2012 roku).

Poniższy wykres ukazuje wzrostowy trend temperatury sezonu zimowego od połowy XX wieku. Zwraca uwagę, że od roku 1985 kolejne najzimniejsze sezony z okresów kilkuletnich są coraz łagodniejsze. Dotyczy to także zimy 2020/21, którą niektórzy zdążyli już ocenić jak „bardzo mroźną”. Nic nie wskazuje na to, aby 2-tygodniowa fala lutowego mrozu która wywołała sensację, była czymś więcej niż tylko incydentem, chwilową korektą wzrostowej tendencji temperatury warszawskich zim.

Dane: przetworzone dane IMGW-PIB. VarsoviaKlimat.pl.

Liczba dni łagodnych/ciepłych (Tmax≥5,0°C) wyniosła tej zimy 22, czyli dokładnie tyle, ile wynosi średnia dla okresu 1981-2010; ciekawy wynik jak na rzekomo nader „mroźną” zimę. Dni z całodobowym mrozem, czyli Tmax<0,0°C, było 26; nawet w ciepłym 30-leciu 1991-2020 takich dni było średnio 29. Dni z Tmin<0,0°C (mrozem/przymrozkiem) było 61 (tyle co przeciętnie).

Suma opadu atmosferycznego w zimie 2020/21 wyniosła 98,0 mm wody, czyli jest niemal identyczna z normą 30-letnią. Dni z mierzalnym opadem było 38, o 7 mniej niż normalnie, co stanowi kontynuację ogólnej tendencji spadku liczby dni opadowych w Warszawie. Najwyższy opad dobowy wyniósł 12,8 mm (3 lutego). Dni z burzą (grzmotami) nie było.

W mediach pojawiały się opinie, że w styczniu – a zwłaszcza w lutym – spadły i zalegały na ziemi bardzo znaczne ilości śniegu. Jest to prawdą tylko na tle ostatnich kilku zim. Suma opadu śniegu od grudnia do lutego wyniosła w Warszawie 42 cm, to mniej niż wynosi średnia okresów wieloletnich. Sumaryczna wysokość pokrywy śnieżnej na ziemi (dotychczas w obecnym sezonie śniegowym) to 267 cm; nawet dla poprzedniej dekady 2011-2020 (bardzo mało śnieżnej) ta wartość jest większa, wynosi średnio 310 cm. Historycznie patrząc, dane śniegowe obecnego sezonu nie są imponujące (choć dla całego sezonu śniegowego mogą jeszcze ulec zmianie, czyli poprawie, w marcu).

Średnia wilgotność względna powietrza wyniosła zimą 86,9%, czyli była ogólnie w normie.

Średnie zachmurzenie nieba wyniosło 81% w Warszawie, jest większe od przeciętnego (76%). Grudzień i styczeń były bardziej pochmurne niż normalnie, przeciwnie luty – nieco pogodniejszy niż zwykle. Ogólne usłonecznienie w całym sezonie (wg obliczenia) wyniosło 116,8 godzin, czyli 89% średniego wieloletniego.

Zima była w ogólności spokojna w atmosferze; jej średnia prędkość wiatru (12,9 km/h) jest wyraźnie poniżej przeciętnej dla tej pory roku (14,8 km/h). Nie było tradycyjnych wichur zimowych, powodowanych przez nasuwające się z zachodu głębokie układy niżowe zwane „orkanami”. Silniejsze wiatry południowo-wschodnie wystąpiły 6-9 grudnia, a słabsze 7-8 lutego, jednak w tym drugim przypadku połączone z padającym śniegiem i zawieją, która wywołała sensację w mediach. Kiedyś podobne – albo znacznie silniejsze – zawieje były zimą zjawiskiem może niezbyt częstym, jednak normalnym.

Średni stan wody wiślanej (punkt pomiarowy Bulwary) zimą 2020/2021 wyniósł 137 cm, czyli znacznie poniżej średniej 30-letniej (195 cm). Najwyższy stan wody był 9 lutego (269 cm), najniższy 20 i 22 grudnia (73 cm). W styczniu i lutym, podczas mrozów pojawiały się na rzece kra i śryż. Jednak alarmistyczne medialne ostrzeżenia przed powodzią zatorową, a później roztopową, nie sprawdziły się w rejonie Warszawy. Tak się nie stało, ponieważ mrozy trwały za krótko, a śniegu nie było dość dużo.

Zimą wystąpiły dwie istotne fale mrozów: silniejsza, jednak krótkotrwała w dniach 15-19 stycznia oraz słabsza ale dłuższa, około dwutygodniowa w okresie 6-18 lutego; oba te wydarzenia, a zwłaszcza to drugie, spowodowały wysyp komentarzy medialnych zapowiadających skrajnie mroźną zimę (a nawet nową „zimę stulecia” z 30-stopniowymi mrozami). Nie brakowało też opinii, że mrozy te oznaczają koniec ocieplenia klimatu, a nawet miały zaprzeczać jego istnieniu. Jednak analiza przebiegu tej zimy na tle wieloletnich danych historycznych, nie upoważnia do wyciągania takich wniosków.

Stosunkowo wysokie opady, jak również istotniejsza niż w ostatnich latach pokrywa śnieżna, niewątpliwie przyczyniły się do pewnej poprawy klimatycznego bilansu wodnego w regionie warszawskim, zwłaszcza ilości wilgoci w powierzchniowych warstwach gleby. Jednak wyrażane niekiedy opinie o radykalnej poprawie stanu głębszych warstw oraz poziomu wód powierzchniowych, a nawet o zakończeniu tendencji narastania posuchy w naszym środowisku, wydają się przedwczesne. Jeden sezon to za mało dla takiej zmiany, do tego potrzeba dużego nawilgocenia środowiska mazowieckiego przez co najmniej kilka lat, i to najlepiej przy niezbyt wysokich temperaturach powietrza. Na razie nie widać powodów, by oczekiwać takiego rozwoju wydarzeń w bliskiej przyszłości.

VarsoviaKlimat.pl

*****

(Obliczenia parametrów meteorologicznych dokonane przez autora i na jego odpowiedzialność na podstawie danych obserwacyjnych IMGW-PIB ze stacji meteorologicznej na lotnisku międzynarodowym Okęcie i innych źródeł, a także obserwacji własnych).