Temperatura w Warszawie w latach 1771-2022

Poniższy wykres ilustruje obecny stan moich badań nad przebiegiem średnich rocznych temperatur w Warszawie od roku 1771 do 2022. W stosunku do poprzedniego wykresu ogólnej historycznej serii temperatury, został zaktualizowany (z roku 2020 na 2022) i wydłużony wstecz do roku 1771.

Linia trendu wskazuje na wzrost średniej całorocznej temperatury w Warszawie od około 6,4°C (końcowy okres wieku XVIII) do ok. 8,8°C obecnie. Wzrost wynosi więc ok. 2,4°C. Jest to różnica porównywalna do tej, jaka jest obecnie między Warszawą a stolicą Estonii, Tallinem, położonym około 850 km na północ od Warszawy (w linii prostej). Tak się ocieplił klimat naszej stolicy.

Jak widać, ocieplenie klimatyczne którego doświadczamy nie jest dziełem ostatnich lat, ma swoje początki znacznie wcześniej. Najczęściej przyjmowaną w klimatologii datą zakończenia tzw. Małej Epoki Lodowej (MEL, ochłodzenia klimatycznego trwającego od średniowiecza) jest połowa XIX stulecia. Mój wykres zasadniczo to potwierdza. Najzimniejszym rokiem w analizowanym okresie 1778-2020 jest 1799, ze średnią temperaturą (Tśr) zaledwie 3,50°C. (Okres najzimniejszy na wykresie częściowo pokrywa się z tzw. minimum Daltona, czyli czasem słabszej aktywności słonecznej, określonym – np. w Wikipedii – na lata 1790-1830). Po roku 1799, Tśr roczna już nigdy nie spadła tak nisko w Warszawie. Tylko roczniki 1805 i 1829 były porównywalnie zimne.

Na wykresie uwidocznione są 12-letnie wartości średnie ruchome. Najniższe obejmują początki XIX wieku, zaczęły rosnąć od około 1815 roku, później ponownie spadły (ca 1830-1840), po 1840 roku średnie ruchome wykazują już trwałą tendencję wzrostową, choć z zahamowaniami (najdłuższym dla okresu ok. 1900-1985).

Od końcówki lat 1980-tych mamy już do czynienia z dużym wzrostem temperatury w Warszawie. Warto zauważyć, że aż do tego czasu czynnikiem ważniejszym od powtarzania się lat skrajnie ciepłych jest stopniowy zanik tych ekstremalnie zimnych. Ostatnim bardzo zimnym rokiem jest 1956 (Tśr 5,99°C). Żadnego z późniejszych najzimniejszych nie można nawet zbliżyć porównawczo do najzimniejszych lat okresu MEL. Natomiast od 1967 roku coraz częściej zaczynają się dodatkowo powtarzać lata skrajnie ciepłe, najpierw 1975 a potem 1983 (Tśr 9,31°C), który wreszcie pokonał dawny rekord roku 1872 (9,30°C). Kolejne, nowe rekordy ustanawiały lata 1990, 2000, 2008, 2015, 2018, 2019 (rekordowo ciepły dla całego okresu historycznego). Rok miniony (2022) też jest bardzo ciepły (10,02°C).

Na podstawie obecnego stanu moich badań – uwidocznionego na wykresie – w kontekście całości przedstawionej serii określiłbym rok 1967 (8,97°C) jako start najnowszego etapu coraz bardziej intensywnego ocieplenia klimatu Warszawy, którego doświadczamy. Trwa on więc już ponad pół wieku, a nie kilka czy kilkanaście lat (jak to często słyszymy w mediach). Jednak prapoczątki współczesnego ocieplenia są w połowie XIX stulecia, zbiegając się z upowszechnieniem rewolucji przemysłowej w naszej części świata, a co za tym idzie, zwiększaniem emisji gazów cieplarnianych do atmosfery.

VarsoviaKlimat.pl