Jak wskazuje linia trendu na poniższym wykresie (1), w ciągu ponad półtora stulecia średnia temperatura sierpnia wzrosła w Warszawie z ok. 17,3°C do ok. 18,6°C, mamy więc do czynienia ze zmianą o ok. 1,3 stopnia. Najcieplejszym w tym okresie jest sierpień 2015 (23,0°C), najchłodniejszym – 1885 (14,5°C). Nieodległy w czasie sierpień 2021 – który wielu odebrało jako bardzo chłodny – ma Tśr 17,4°C, czyli jest niemal o 3 stopnie cieplejszy od zimnego rekordzisty.

Wykres 1.

Dane bazowe: OA / SMW / TNW / PIM / PIHM / IMGW / IMGW-PIB. Seria homogeniczna. Opracowanie VarsoviaKlimat.pl.

O ile do lat 1970-tych mieliśmy do czynienia z tendencją wręcz spadkową w zakresie ciepłoty lipcowej, to w przypadku sierpnia mieliśmy do czynienia ze stabilizacją. Ale od dekady 1980-tych ten miesiąc ociepla się, podobnie jak lipiec. Ostatni (jak dotąd) sierpień z mojej kategorii zdecydowanie chłodnych (Tśr < 17,0°C) jest z roku 1998 (16,7°C). Od 2017 roku począwszy, mamy niemal same bardzo lub skrajnie ciepłe miesiące, z jedynym wyjątkiem wspomnianego sierpnia 2021.

Wzrasta w sierpniu udział dni gorąco-upalnych (Tmax ≥ 25,0°C), średnio od ok. 8,5 do ok. 12,5 (wykres 2). A jednak rekord w tej kategorii jest bardzo stary, bo przypada na sierpień 1842, który ma aż 29 takich dni. Najmniej wykazuje jego odpowiednik z roku 1926, a mianowicie 0. Zgadza się: zero. Prawie mu dorównuje sierpień 1956, który ma 1 (jeden) taki dzień. Nasz niedawny miesiąc z roku 2021 ma 6. Tegoroczny: 24.

Wykres 2.

Dane bazowe: OA / SMW / TNW / PIM / PIHM / IMGW / IMGW-PIB. Seria homogeniczna. Opracowanie VarsoviaKlimat.pl.

Jak widać na poniższym wykresie (3), bardzo ciepłe/tropikalne sierpniowe noce (Tmin ≥ 15,0°C) aż do dekady 1981-1990 zamieniały się okresowo miejscami z nocami chłodnymi, a właściwie zimnymi (Tmin < 10,0°C), gdy chodzi o przewagę liczbową (w uśrednieniu). Liczby tych pierwszych wahały się od 3 do 8, tych drugich – od 4 do 9. W dekadzie 1991-2000 przewagę zyskały noce bardzo ciepłe i to był początek istnej rewolucji – przebieg obu linii w XXI wieku jest zdumiewający, tempo wzrostu liczby bardzo ciepłych nocy jest zawrotne. A noce bardzo chłodne prawie zanikają.

Wykres 3.

Dane bazowe: OA / SMW / TNW / PIM / PIHM / IMGW / IMGW-PIB. Seria homogeniczna. Opracowanie VarsoviaKlimat.pl.

Ewolucja termiczna zaprezentowana w niniejszym artykule – jeśli będzie dalej trwać – może nieść poważne konsekwencje dla środowiska Mazowsza, nie w sensie jego zniszczenia, lecz istotnych zmian.

VarsoviaKlimat.pl

Poniższy wykres (1) najwyższych temperatur maksymalnych lipca ukazuje lekką tendencję wzrostową tego parametru. Wynika ona jednak z częstszego występowania temperatur bardzo wysokich, ale nie z pokonywania rekordu, który ma już ponad 100 lat.

Najwyższą wartością odnotowaną na oficjalnej stacji pozostaje 37,1°C z roku 1904, najniższą – zaledwie 24,4°C z bardzo chłodnego lipca 1979. To nie pomyłka – to jest najwyższa temperatura odnotowana owego miesiąca na stacji Okęcie! Trudno sobie teraz wyobrazić taki lipiec. W obecnym stuleciu najcieplejszy dzień lipcowy (jak dotąd) nigdy nie miał mniej niż 28 stopni (najniżej 28,1°C w roku 2011).

Trend liniowy ukazuje wzrost wartości uśrednionej od ok. 31,3°C do ok. 31,7°C, a więc zmiana wynosi ok. 0,4°C. Interesujące jest znaczne załamanie w latach 1970-1980-tych, co ma zapewne związek z większą dominacją morskich (atlantyckich) mas powietrza w okresie letnim lat 1977-1987.

Wykres 1.

Dane: OA-SMW-TNW-PIM- PIHM-IMGW/PIB. Seria pierwotna. Opracowanie VarsoviaKlimat.pl.

Wykres (2) ukazuje najniższe Tmax lipca. Minimum przypada na rok 1867 (tylko 11,0°C), maximum na 2006 (23,7°C). Trend liniowy ukazuje wzrost wartości uśrednionej od ok. 16,5°C do ok. 17,5°C, więc zmiana wynosi ok. 1°C i jest wyraźnie większa niż w przypadku wartości najwyższej.

Wykres 2.

Dane: OA-SMW-TNW-PIM- PIHM-IMGW/PIB. Seria homogeniczna. Opracowanie VarsoviaKlimat.pl.

A oto (3) uśrednione Tmax lipca (najwyższe, średnie, najniższe) w ujęciu dekadowym (z dekady obecnej minęły dotąd cztery lipce). Jak widać, trwający do dziś trend wzrostowy ma swoje początki w dekadzie 1981-1990, co ciekawe, w dekadzie 2011-2020 nastąpiło lekkie załamanie (a właściwie korekta), jednak w dekadzie obecnej lipiec pracowicie odrabia (a nawet nadrabia) tę zaległość.

Wykres 3.

Dane: OA-SMW-TNW-PIM- PIHM-IMGW/PIB. Seria homogeniczna. Opracowanie VarsoviaKlimat.pl.

Dopiero w dekadzie 2001-2010 ciepłota lipca osiągnęła wartości we wcześniejszym okresie niespotykane w przedstawionym okresie historycznym. Jak się wydaje, jest więc jeszcze nieco za wcześnie by ogłaszać, że życie w mieście latem stanie się zaraz „piekłem” (jak głoszą niektóre media).

VarsoviaKlimat.pl

Jak wskazuje linia trendu na poniższym wykresie (1), w ciągu ponad półtora stulecia średnia temperatura lipca wzrosła w Warszawie z ok. 18,3°C do ok. 19,2°C, mamy więc do czynienia ze zmianą o ok. 1 stopień. Najcieplejszym w tym okresie jest lipiec 2006 (23,1°C), najchłodniejszym – 1844 (15,1°C). Bardzo podobny do tego ostatniego jest historycznie nam bliższy z roku 1979 (15,3°C), który wielu jeszcze pamięta; a jednak dziś taki lipiec jest trudny do wyobrażenia. W obecnym roku 2024 nawet maj ma znacznie wyższą odeń temperaturę  (17,4°C).

W okresie 1841-2000 (160 lat) tylko dwa lipce osiągnęły/przekroczyły poziom 21 stopni (w latach 1865, 1994); w latach 2001-2024 (24 lata) tak ciepłych lipców jest 9 (2001, 2002, 2006, 2010, 2012, 2014, 2018, 2021, 2024). Innymi słowy, w tym pierwszym czasie udział takich lipców wynosi 1,25%, a w tym drugim – 37,5%. Lipiec z XXI wieku ma mało wspólnego termicznie z lipcami XIX-XX stuleci.

Wykres 1.

Dane bazowe: OA / SMW / TNW / PIM / PIHM / IMGW / IMGW-PIB. Seria homogeniczna. Opracowanie VarsoviaKlimat.pl.

Do lat 1970-tych mieliśmy do czynienia z tendencją wręcz spadkową w zakresie ciepłoty lipcowej. Ale od dekady 1980-tych ten miesiąc ociepla się. Ostatnim (jak dotąd) lipcem z mojej kategorii skrajnie chłodnych (Tśr < 17,0°C) jest z roku 2000 (16,8°C). W skali czasowej powyższego wykresu widać, że w obecnym stuleciu właściwie żaden lipiec nie kwalifikuje się jako chłodny; najniższą temperaturę ma ten z roku 2004 (18,0°C). Jednak trudno go uznać za skrajnie chłodny, skoro aż do końca XX wieku wiele lipców jest odeń zimniejszych.

Wzrasta w lipcu udział dni gorąco-upalnych (Tmax ≥ 25,0°C), od ok. 11,5 do ok. 14-stu (wykres 2).

Wykres 2.

Dane bazowe: OA / SMW / TNW / PIM / PIHM / IMGW / IMGW-PIB. Seria homogeniczna. Opracowanie VarsoviaKlimat.pl.

Chłodne, a właściwie zimne lipcowe noce (Tmin < 10,0C), niegdyś mające poważny udział (średnio co trzecia-czwarta w miesiącu) stają się rzadkością. Za to noce zdecydowanie ciepłe (Tmin ≥ 15,0°C) wystrzeliły w górę i obecnie mocno dominują. Poniższy wykres (3) ukazuje rewolucję jaka się dokonuje od lat 1990-tych.

Wykres 3.

Dane bazowe: OA / SMW / TNW / PIM / PIHM / IMGW / IMGW-PIB. Seria homogeniczna. Opracowanie VarsoviaKlimat.pl.

VarsoviaKlimat.pl

Poniższy wykres (1) najwyższych temperatur maksymalnych czerwca stanowi zaskoczenie. Wiadomo, że od połowy XIX klimat się ociepla, a jednak dla niniejszego parametru ogólny trend dla tegoż okresu jest lekko spadkowy. Jednak – jak sądzę – bardzo ważny jest fakt szybkiego „nadrabiania straty” w XXI stuleciu.

Wykres 1.

Dane: OA-SMW-TNW-PIM- PIHM-IMGW/PIB. Seria pierwotna. Opracowanie VarsoviaKlimat.pl.

Jednak trend w zakresie najniższych temperatur maksymalnych jest wyraźny – wzrostowy. Innymi słowy, najchłodniejsze dni czerwca są (w uśrednieniu) coraz mniej chłodne.

Wykres 2.

Dane: OA-SMW-TNW-PIM- PIHM-IMGW/PIB. Seria homogeniczna. Opracowanie VarsoviaKlimat.pl.

A oto (3) uśrednione najwyższe Tmax czerwca w ujęciu dekadowym.

Wykres 3.

Dane: OA-SMW-TNW-PIM- PIHM-IMGW/PIB. Seria pierwotna/homogeniczna. Opracowanie VarsoviaKlimat.pl.

Najsilniej zaznaczony jest wzrost temperatury dnia najzimniejszego; innymi słowy, coraz mniej u nas dotkliwego chłodu w czerwcu.

VarsoviaKlimat.pl

Jak wskazuje linia trendu na poniższym wykresie (1), w ciągu ponad stulecia średnia temperatura czerwca wzrosła w Warszawie z ok. 16,8°C do ok. 17,3°C, mamy więc do czynienia ze zmianą o ok. 0,5 stopnia. To zmiana jeszcze mniejsza od majowej (o ok. 0,5 st.) o 1,5 st. od zmiany kwietniowej, i aż o 2,5 stopni od marcowej, lutowej i styczniowej. Należy atoli dostrzec, że w ostatnich latach ocieplenie czerwca znacznie się nasiliło, a w roku 2019 nastąpił imponująco rekordowy miesiąc w aspekcie ciepłoty.
Najcieplejszym w tym okresie jest czerwiec 2019 (22,7°C), najchłodniejszym – 1923 (12,5°C).

Wykres 1.

Dane bazowe: OA / SMW / TNW / PIM / PIHM / IMGW / IMGW-PIB. Seria homogeniczna. Opracowanie VarsoviaKlimat.pl.

Ostatni (jak dotąd) czerwiec z mojej kategorii zdecydowanie chłodnych (Tśr<16,0°C) jest z roku 2004 (15,6°C). W latach 2006-2024 tylko dwa czerwce – z 2009 i 2014 –  kwalifikują się jako chłodne, i to jedynie w odniesieniu do wysokiej średniej z okresu referencyjnego 1991-2020. Wszystkie pozostałe są w normie lub odeń cieplejsze.
Jak wspomniałem, szokująco wysoka jest wartość czerwca 2019 roku (22,7°C). W stosunku do wszystkich poprzednich czerwców jest on jakby z innej strefy klimatycznej.  W okresie historycznym 1841-2018 najcieplejszy czerwiec (roku 1875) miał „tylko” 20,6°C.
Od zakończenia tzw. Małej Epoki Lodowej (w połowie XIX wieku) aż do wczesnych lat 1990-tych czerwiec nie ulegał ociepleniu, lecz ochłodzeniu. Potem zaczęło się „odrabianie strat”, jednak istną rewolucję przyniosło bezprecedensowo ciepłe ośmiolecie 2016-2023.
Średnia temperatura czerwca tegoż ośmiolecia wynosi 19,8°C. Średnia z 30-lecia 1991-2020 to tylko 17,7°C; dawniejsze wartości są jeszcze niższe. Przykładowo, dla lat 1961-1990 to 16,7°C. Różnica między tymże okresem a ostatnim 8-leciem wynosi więc aż 3,1°C.
To bardzo poważna różnica, oznaczająca jakby zaimportowanie do Warszawy czerwca z innej, cieplejszej strefy klimatycznej. Aby unaocznić jak duża jest to zmiana, powiedzmy sobie że aż do okresu referencyjnego 1981-2010,  średnia temperatura czerwca w wysokości 20 stopni była normalna dla… Budapesztu. Przypomnijmy, że stolica Węgier leży (w linii prostej) 550 km na południe od Warszawy. I właśnie w rejon północnych Węgier nasza stolica „zbliża się” klimatycznie.
Wykres (2) wskazuje na stabilizację liczby dni gorących/upalnych (z Tmax ≥ 25,0°C) w ukazanym okresie historycznym, przy czym decydujący wpływ na zahamowanie trendu spadkowego tego parametru mają czerwce z lat 2018-2023.
Najwięcej takich dni przypada na czerwiec 2019 (27), a najmniej (zero) – na miesiące z lat 1865, 1899, 1923, 1933, 1958. To nie pomyłka – w tych latach na oficjalnych stacjach warszawskich nie odnotowano ani jednego gorącego dnia przez cały czerwiec.

Wykres 2.

Dane bazowe: OA / SMW / TNW / PIM / PIHM / IMGW / IMGW-PIB. Seria homogeniczna. Opracowanie VarsoviaKlimat.pl.

Wykres (3) ukazuje średnie liczby bardzo ciepłych (w tym upalnych) dni, oraz bardzo ciepłych (w tym tropikalnych) nocy w czerwcu w dekadach. Aż do końca XX wieku w obu parametrach nie działo się nic szczególnego, były w zasadzie stabilne. Energicznie ruszyły w górę w obecnym stuleciu.

Wykres 3.

Dane bazowe: OA / SMW / TNW / PIM / PIHM / IMGW / IMGW-PIB. Seria homogeniczna. Opracowanie VarsoviaKlimat.pl.

Czerwiec długo opierał się ogólnemu trendowi ocieplenia, jednak od kilku lat „nadrabia zaległości”, stając się miesiącem w pełni letnim. Choć czerwiec zawsze stanowił część lata meteorologicznego, to do niedawna właściwie nie był tak przez wielu Polaków traktowany, „prawdziwe” pogodowo miesiące lata to były lipiec i sierpień. To się jednak zmienia.

VarsoviaKlimat.pl

Poniższy wykres (1) ukazuje zmianę średnich temperatur poszczególnych miesięcy roku, czyli wzrost tych wartości w XXI stuleciu w stosunku do wieku poprzedniego, czyli XX. Największy wzrost dotyczy lutego, lipca i sierpnia; najmniejszy – maja.

Wykres 1.

Dane bazowe: SMW-TNW-PIM- PIHM-IMGW/PIB. Seria homogeniczna. Opracowanie VarsoviaKlimat.pl.

Jak widać na wykresie (2), w XXI stuleciu (2001-2023) w kategorii najcieplejszego miesiąca, wiek XX został już pokonany we wszystkich miesiącach z wyjątkiem lutego, października i listopada. Jednak to już jest nieaktualne, gdyż luty 2024 roku ustanowił rekord ciepła (6,2°C).

Wykres 2.

Dane bazowe: SMW-TNW-PIM- PIHM-IMGW/PIB. Seria homogeniczna. Opracowanie VarsoviaKlimat.pl.

Wykres (3) najwyższych temperatur w miesiącach też już nie jest aktualny, gdyż rekord marca został pokonany w 2024 roku (25,3°C). Aż trudno nadążyć za ustanawianiem nowych rekordów ciepła w Warszawie. Do pokonania pozostają wartości kwietnia, lipca, sierpnia, października, listopada i grudnia. Patrząc na ten wykres pamiętajmy, że wiek XX liczy sobie 100 lat, a obecne stulecie – tylko 23.

Wykres 3.

Dane bazowe: SMW-TNW-PIM- PIHM-IMGW/PIB. Opracowanie VarsoviaKlimat.pl.

Wbrew temu co głoszą popularne media o „niespotykanych upałach” itp., rekordy ekstremalnych temperatur sezonu letniego z XX wieku jeszcze (?) nie zostały pokonane w obecnym stuleciu. Jak się wydaje, jest to chyba tylko kwestią czasu. Moim zdaniem, Warszawa (Okęcie) może osiągnąć 38, a nawet 39 stopni w nadchodzących latach.

VarsoviaKlimat.pl

Poniższy wykres (1) najwyższych temperatur maksymalnych ukazuje ich przebieg odmienny od ogólnego trendu wzrostowego temperatury, związanego z globalnym ociepleniem klimatu. W przeciwieństwie do innych miesięcy, tendencja ponad 180-letnia jest lekko spadkowa, z ok. 27,6°C do ok. 27,1°C.
Rekord temperatury maksymalnej jest odległy w czasie, bo przypada na maj 1892 roku (33,6°C). Najniższa wartość to 19,4°C z roku 1851 (to jedyny maj w przedstawionym okresie, w którym temperatura ani razu nie dobiła do 20 stopni).

Wykres 1.

Dane: OA-SMW-TNW-PIM- PIHM-IMGW/PIB. Opracowanie VarsoviaKlimat.pl.

Trend najwyższej majowej Tmax nie jest wzrostowy, ale jest nim trend najniższej wartości tegoż parametru, i to bardzo wyraźnie. W przedstawionym okresie wzrósł od ok. 8,4°C aż do ok. 11°C. Innymi słowy: dni ze strefy najgorętszych w maju nie przybywa, ubywa za to tych najchłodniejszych.
Wykres (2) przedstawia najniższe maksima maja. Najwyższa wartość tego parametru przypada na rok 2018 (18,8°C), najniższa – na 1935 (0,6°C). Nie doszukałem się w przedstawionym okresie żadnego dnia z ujemną dobową temperaturą maksymalną.

Wykres 2.

Dane: OA-SMW-TNW-PIM- PIHM-IMGW/PIB. Seria homogeniczna. Opracowanie VarsoviaKlimat.pl.

A oto (3) uśrednione najwyższe / średnie / najniższe Tmax maja w ujęciu dekadowym. W latach 2021-2023 czerwiec ma 10 dni upalnych, lipiec 18, sierpień 17. Maj w latach 2021-2024 – żadnego.

Wykres 3.

Dane: OA-SMW-TNW-PIM- PIHM-IMGW/PIB. Seria homogeniczna. Opracowanie VarsoviaKlimat.pl.

Z powyższych analiz wynika, że mimo ocieplenia klimatycznego, upały pozostają u nas domeną miesięcy letnich – czyli czerwca, lipca i sierpnia. Łagodnieje za to parametr dni najzimniejszych w maju.

VarsoviaKlimat.pl

Jak wskazuje linia trendu na poniższym wykresie (1), w ciągu ponad stulecia średnia temperatura maja wzrosła w Warszawie z ok. 13°C do ok. 14°C, mamy więc do czynienia ze zmianą o około 1 stopień, o tyleż mniejszą od zmiany kwietniowej, i aż o 2 stopnie od marcowej, lutowej i styczniowej. Czy w najbliższych latach maj będzie „nadrabiał” owo „zapóźnienie”, oto jest pytanie. Wynik bardzo ciepłego maja 2024 (17,4°C) wskazuje, że tak może być.
Co również może zaskakiwać, najcieplejszy w tym okresie maj jest bardzo odległy w czasie, bo przypada na rok 1872 (18,7°C); najzimniejszy – na 1864 (7,8°C).

Wykres 1.

Dane bazowe: OA-SMW-TNW-PIM-PIHM-IMGW/PIB. Seria homogeniczna. Opracowanie VarsoviaKlimat.pl.

Ostatni (jak do tej pory) maj z mojej kategorii skrajnie chłodnych (Tśr < 11,0°C) jest z roku 1980 (10,0°C), choć maj 1991 otarł się o tę strefę (11,0°C). Od tego czasu ocieplanie tego miesiąca wyrażało się raczej zanikiem majów zimnych, a nie częstszym występowaniem bardzo ciepłych (Tśr ≥ 15,0°C); po roku 1991 najzimniejszy maj ma wartość 11,9°C (rok 2020), atoli jest ona tylko o ok. 1 stopień niższa od większości wartości okresów referencyjnych sięgających roku 1980.
Poniższy wykres (2) ukazuje, że liczba dni ciepłych/bardzo ciepłych w maju (Tmax ≥ 20,0°C) wzrosła z około 13 do 14-stu.
Najwięcej takich dni ma maj 1872 – 29, najmniej maj 1851 – 0 (zero).

Wykres 2.

Dane bazowe: OA-SMW-TNW-PIM-PIHM-IMGW/PIB. Seria homogeniczna. Opracowanie VarsoviaKlimat.pl.

Oto (3) dni majowe z Tmax ≥ 15,0°C (łagodne/ciepłe dni) i Tmin ≥ 10,0°C (łagodne/ciepłe noce). Tendencja jest widoczna, dni zdecydowanie chłodnych stopniowo ubywa.

Wykres 3.

Dane bazowe: OA-SMW-TNW-PIM-PIHM-IMGW/PIB. Seria homogeniczna. Opracowanie VarsoviaKlimat.pl.

Warto dodać, że w XXI stuleciu (24 lata I-V, 23 lata VI-XII) to właśnie maj jest stosunkowo najsłabiej ocieplającym się miesiącem roku. Jego średnia temperatura w okresie 2001-2024 wzrosła w stosunku do wartości XX stulecia (1901-2000) „tylko” o 1,0 stopnia (14,5°C wobec 13,5°C); zmiana innych miesięcy waha się między 1,1 a 2,0°C.

VarsoviaKlimat.pl

Poniższy wykres (1) najwyższych temperatur maksymalnych kwietnia, ukazuje długofalową tendencję wzrostu od lat 1970-tych. W obecnym roku 2024 absolutne maximum 28,0°C to nie jest rekord dla kwietnia, jednak tak wysokiej temperatury dotąd nie odnotowano tak wcześnie w sezonie wiosennym (w dniu 8-ego).
Najwyższa wartość w ukazanym okresie to 30,5°C (rok 1950), a najniższa 13,4°C (1902). Dziś trudno uwierzyć, jak zimny był ten drugi. Rok 1991 jest (jak dotąd) ostatnim, w którym kwiecień nie osiągnął 20 stopni (18,5°C).

Wykres 1.

Dane: OA-SMW-TNW-PIM- PIHM-IMGW/PIB. Seria homogeniczna. Opracowanie VarsoviaKlimat.pl.

Wykres (2) przedstawia najniższe maksima kwietnia. Najwyższa wartość tego parametru przypada na rok 1918 (12,9°C), najniższa (-1,2°C) niespodziewanie na rok całkiem nieodległy, a mianowicie 2003. Krzywa w przedstawionym okresie rośnie, widać jednak, że bardzo zimne dni kwietniowe nie zanikają.

Wykres 2.

Dane: OA-SMW-TNW-PIM- PIHM-IMGW/PIB. Seria homogeniczna. Opracowanie VarsoviaKlimat.pl.

A oto (3) uśrednione najwyższe / średnie / najniższe Tmax kwietnia w ujęciu dekadowym.

Wykres 3.

Dane: OA-SMW-TNW-PIM- PIHM-IMGW/PIB. Seria homogeniczna. Opracowanie VarsoviaKlimat.pl.

Rzecz jasna nie należy przeceniać znaczenia spadków w dekadzie obecnej, wszak minęły dopiero cztery lata z tejże.

VarsoviaKlimat.pl

Jak wskazuje linia trendu na poniższym wykresie (1), w ciągu ponad stulecia średnia temperatura kwietnia wzrosła w Warszawie z ok. 6,8°C do ok. 8,8°C, mamy więc do czynienia ze zmianą o około 2 stopnie, o ca 1 stopień mniejszą, niż dla marca. Najcieplejszy w tym okresie jest kwiecień 2018 (13,6°C), najzimniejszy – 1929 (2,7°C).
Ostatni jak do tej pory kwiecień z kategorii skrajnie chłodnych (Tśr<5,0°C) jest z roku 1958 (4,3°C), jednak zbliżony do tej strefy jest kwiecień 1997 (5,3°C). W XXI stuleciu stosunkowo chłodne kwietnie przypadają na lata 2017, 2021 i 2022. Zwłaszcza oba ostatnie zaskoczyły wielu obserwatorów, jednak wykres wskazuje, że aż do lat 1980-tych byłyby one oceniane jako normalne.
Wykres ukazuje również, że bardzo zimne kwietnie są dalej możliwe pomimo ocieplenia klimatycznego. Jednak niemal zimowe, takie jak z lat 1852, 1853 czy 1929, wydają się mało prawdopodobne. Pewnym zaskoczeniem dla wielu mogły być chłodne kwietnie lat 2021 i 2022 (oba po 7,2°C), atoli trzeba zauważyć, że aż do 30-lecia 1881-1910 większość okresów miała wartości zbliżone lub niższe.

Wykres 1.

Dane bazowe: OA-SMW-TNW-PIM-PIHM-IMGW/PIB. Seria homogeniczna. Opracowanie VarsoviaKlimat.pl.

Liczba dni zimnych (Tmax < 10,0°C) spada w kwietniu (wyk. 2). Do początków XX wieku ich liczby były wysokie, wahały się średnio od ok. 12 do 13-stu, a więc prawie połowa. Typowy kwiecień był miesiącem mocno chłodnym. W obecnym stuleciu ich średnia liczba spadła do około ośmiu.

Wykres 2.

Dane bazowe: OA-SMW-TNW-PIM-PIHM-IMGW/PIB. Seria homogeniczna. Opracowanie VarsoviaKlimat.pl.

Poniższy wykres (3) ukazuje zasadniczą zmianę proporcji między dniami zimnymi a łagodnymi/ciepłymi w kwietniu od połowy XIX stulecia, czyli od końca Małej Epoki Lodowej. Dni zimne dominowały do dekady 1901-1910, następnie w okresie 1911-1980 sytuacja była zmienna, a od dekady 1981-1990 już stale przeważają (w ujęciu dekadowym) dni z kategorii ciepłej.

Wykres 3.

Dni z przymrozkiem jest w kwietniu coraz mniej, a nocy z Tmin bezpiecznie ponad zerem – coraz więcej (wyk. 4). Od dekady 1981-1990 tych drugich jest więcej, a w obecnym stuleciu – zdecydowanie więcej.

Wykres 4.

Tegoroczny kwiecień zajął formalnie 11-ste miejsce w moim rankingu najcieplejszych. A tak naprawdę, ósme – ex aequo (11,2°C) z kwietniami lat 1821, 1831, 2011. Był więc (w podsumowaniu) bardzo, a właściwie skrajnie ciepły, a jednak nie wywołał odpowiadających temu faktowi emocji w dyskursie publicznym. Szybko się przyzwyczajamy do cieplejszego klimatu.

VarsoviaKlimat.pl