Przebieg temperatury stycznia w okresie 1779-2025

W niniejszym artykule przedstawiony jest przebieg temperatury stycznia w całej zachowanej serii temperatury warszawskiej od roku 1779. Jak wskazuje linia trendu (wykres 1), w przedstawionym okresie średnia temperatura stycznia wzrosła w Warszawie z ok. -6°C do ok. -1,5°C, mamy więc do czynienia ze zmianą o 4,5 stopni! W okresie 1779-1862 (84 lata) stycznie z dodatnią Tśr były niemal nieobecne, pojawiły się tylko dwa razy (w latach 1796 i 1817). Najcieplejszym w całej serii jest styczeń 2007 (3,7°C), najzimniejszym – 1838 (-13,7°C).

Wykres (1) ukazuje, że ostatni (jak dotąd) styczeń z kategorii bardzo mroźnych jest z roku 2010 (-8,2°C). Dobiega już pełnoletności generacja, która go nie pamięta. Jeszcze odleglejsza w czasie jest kategoria „skrajnie mroźne”. W przedstawionym okresie wyraźny trend ocieplenia zaczyna się w latach 1970-tych, a można symbolicznie jego początek określić nawet dokładniej, a mianowicie na rok 1975. Od tej pory skrajnie mroźne wersje stycznia zanikają, za to pojawiają się coraz częściej stycznie z temperaturą dodatnią.

Wykres 1.

Dane bazowe: Zamek-Piwna-OA-SMW-TNW-PIM-PIHM-IMGW/IMGW-PIB. Seria homogeniczna. Opracowanie VarsoviaKlimat.pl.

Ostatni do tej pory styczeń z kategorii skrajnie mroźnych (Tśr ≤ -10,0°C) był w roku 1987 (-12,1°C), czyli 38 lat temu. Czy podobny styczeń może się powtórzyć (choćby w teorii)? Moim zdaniem – tak. Warto dostrzec, że po „dwucyfrowym” styczniu 1893, na kolejny podobnie zimny trzeba było czekać 47 lat (do roku 1940). Jednak prawdopodobna kontynuacja w najbliższych latach coraz silniejszego trendu ocieplenia zmniejszy (i tak już niewielką) szansę na tak ekstremalnie mroźne wydarzenie.

Poniższy wykres (2) ukazuje wyraźną stabilizację wzrostowego trendu temperatury stycznia w okresie 1971-2025.

Wykres 2.

Dane bazowe: Zamek-Piwna-OA-SMW-TNW-PIM-PIHM-IMGW/IMGW-PIB. Seria homogeniczna. Opracowanie VarsoviaKlimat.pl.

Jeszcze we wczesnych latach 1990-tych punkt odniesienia (czyli obowiązujący okres referencyjny) dla oceny klimatu naszego stycznia bardzo się różnił od tego, który służy nam teraz. Tradycyjny obraz typowego polskiego stycznia jako tzw. „prawdziwej zimy” (z trzaskającym mrozem i górami śniegu) odchodzi w przeszłość, choć już od w drugiej połowie XIX wieku był co najmniej wątpliwy.

VarsoviaKlimat.pl