[22] Jesień 2024: brązowy medal w rankingu najcieplejszych

Jesień 2024 roku (wrzesień-listopad) zajęła trzecie miejsce w moim rankingu najcieplejszych, wyżej stoją tylko jesienie 2023 i 2006 (Tśr odpowiednio 11,20° i 11,07°C). Prawdopodobnie przesądziła o tym, że rok 2024 będzie najcieplejszym w całej historii warszawskich pomiarów temperatury powietrza.

Średnia temperatura trzech miesięcy (obliczenie własne) wynosi 11,00°C na stacji Warszawa-Okęcie. To wartość wyższa aż o 1,97 stopnia nawet od średniej najnowszego, historycznie najcieplejszego 30-letniego okresu referencyjnego 1991-2020. A gdy ją porównać do trzydziestolecia 1961-1990 (które do niedawna było traktowane przez Światową Organizację Meteorologiczną jako podstawowy punkt odniesienia), to różnica wynosi 2,50 st. Największy wpływ na ten wynik ma wrzesień, który wyrównał rekord ciepła z roku poprzedniego (18,6°C). Jesień tegoroczna wyróżnia się też znacznym niedoborem opadów.

Poniższy wykres (1) ukazuje przebieg dobowej Tmax jesienią 2024 roku oraz wartości średnie z okresu referencyjnego 1961-1990. Trzydziestolecie 1961-1990 jest dość reprezentatywne dla dłuższego okresu historycznego sprzed lat 1990-tych (gdy ocieplenie klimatu zaczynało nabierać przyspieszenia).

Jesienią 2024 roku liczba dni ciepłych/gorących (Tmax ≥ 20,0°C) wynosi 28, czyli aż o 13 więcej niż średnia dla okresu referencyjnego 1991-2020. Dni z Tmin poniżej zera jest 8 (normalnie 10).

Najwyższa (uśredniona) wartość dobowej Tmax we wrześniu w okresie 1961-1990 to 21,8°C (1 września). W 2024 roku średnia Tmax września to 24,1°C. Całego miesiąca! Aż do końca XX stulecia tak ciepły (w ogólności niemal gorący) wrzesień jak tegoroczny, był właściwie nie do wyobrażenia.

Najwyższą Tmax temperaturą sezonu 2024 jest 31,1°C (3 września), najniższą 1,5°C (12 i 22 listopada).

Wykres 1.

Dane bazowe: PIHM-IMGW-IMGW/PIB. Opracowanie VarsoviaKlimat.pl.

Poniższy wykres (2) ukazuje przebieg dobowej Tmin jesienią 2024 roku oraz wartości średnie z okresu referencyjnego 1961-1990. Dni z Tmin < 0,0°C było tylko 8, normalnie powinno być 15. Za to dni z nocami ciepłymi (Tmin ≥ 10,0°C) było aż 31, przy średniej liczbie (dla okresu 1961-1990) wynoszącej 18.

Najwyższa (uśredniona) dobowa wartość Tmin w okresie 1961-1990 to 11,1°C (2 września). W 2024 roku aż 25 dni jesiennych ma wartości odeń wyższe. Najwyższą Tmin sezonu 2024 jest 17,4°C (4, 6 września), przy średniej wartości tego parametru (1991-2020) niższej o dwa stopnie.

Najniższe wartości sezonu: dla 2024 to -4,4°C (6 listopada), dla 1961-1990 – uwaga! – także -4,4°C, także dla 6 listopada. Zbieżności statystyczne bywają zaskakujące.

Wykres 2.

Dane bazowe: PIHM-IMGW-IMGW/PIB. Opracowanie VarsoviaKlimat.pl.

I wreszcie wykres (3), który ukazuje przebieg średniej temperatury dobowej jesienią 2024 roku oraz wartości średnie z okresu referencyjnego 1961-1990. Tylko 25 dni jesieni 2024 ma wartości niższe od przeciętnych dla tychże dni okresu 1961-1990.

Wykres 3.

Dane bazowe: PIHM-IMGW-IMGW/PIB. Opracowanie VarsoviaKlimat.pl.

Jak wspomniałem, suma opadu atmosferycznego jesienią 2024 jest skromna i wynosi 80,4 mm wody, czyli zaledwie 63% średniej wieloletniej (1991-2020). Niekorzystny stan klimatycznego bilansu wodnego dodatkowo pogarszają wysokie temperatury (osobliwie we wrześniu).

Dni z mierzalnym opadem było 29, czyli o 7 mniej niż normalnie. Najwyższy opad dobowy wyniósł 14,6 mm (13 października, średnia wartość wieloletnia to 13,0 mm). Nie odnotowałem żadnego dnia z burzą (grzmotami).

W dniach 20-21 listopada spadły 4 cm śniegu, pokrywa na ziemi utrzymała się w dniach 21-23, jej zsumowana wysokość to 10 cm (średnia wartość wieloletnia tego parametru dla sezonu jesiennego to 17 cm).

Średnia wilgotność względna powietrza wynosi 76,1% i jest znacznie niższa od przeciętnej (83,2%), najniższa jesienią od 2005 roku. Dni z niską (uśrednioną) wilgotnością (< 60%) było tej jesieni 12 (wszystkie we wrześniu), przeciętnie bywają jedynie dwa; w opracowanym przeze mnie okresie (1947-2024) tylko jesienią 2005 roku takich dni było więcej (13).

Średnie zachmurzenie nieba – 63% w Warszawie, nieco poniżej normalnego (66%); jak zwykle, najbardziej zachmurzony był listopad (79%), mniej październik (63%), najmniej wrzesień (48%). Ogólne usłonecznienie w całym sezonie (wg obliczenia własnego) wynosi 389,8 godzin, czyli 114% średniego wieloletniego i 44% możliwego maksimum.

Średnia prędkość wiatru jesieni 2024 roku (10,5 km/h, wieloletnia to 12,9 km/h) jest bliska rekordowo niskiej (10,2 z lat 2020 i 2023). Sezon był w ogólności bardzo spokojny w atmosferze (mimo licznych medialnych zapowiedzi wichur). Najbardziej wietrzny dzień to 1 listopada (średnia prędkość wiatru 21,6 km/h); najsilniejszy poryw 68,3 km/h wystąpił 13 października.

Średni stan wody wiślanej (punkt pomiarowy Bulwary) jesienią 2024 roku wynosi 56 cm i jest rekordowo niski (dla opracowanego okresu 1951-2024). Najniższy stan wody (godz. 6:00 UTC) odnotowałem 10 i 12-13 września (20 cm), najwyższy 20 września (184 cm).

VarsoviaKlimat.pl

*****

Obliczenia parametrów meteorologicznych dokonane przez autora i na jego odpowiedzialność na podstawie danych obserwacyjnych IMGW-PIB ze stacji meteorologicznej na lotnisku międzynarodowym Okęcie i innych źródeł, a także obserwacji własnych.