Najwyższa wartość ciśnienia atmosferycznego zmierzona wczoraj (20 marca) na stacji Okęcie (źródło: Ogimet.com) wynosi 1046,1 hPa (zredukowane do poziomu morza). Jest najwyższe od roku 2006, w którym 24 stycznia zanotowano 1051,1 hPa. Było spowodowane wpływem silnego wyżu arktyczno-kontynentalnego, który tego samego dnia nad ranem przyniósł spadek temperatury powietrza do -27,1°C (tak silny mróz później nie pojawił się w Warszawie).

Wczorajszy odczyt nie jest jednak rekordem najwyższego ciśnienia dla naszego miasta, gdyż ten wynosi 1063,9 hPa i przypada na 23 stycznia 1907 roku. Nie jest to też rekord dla miesiąca marca, gdyż ten (1047,9 hPa) zanotowano dawno temu, a mianowicie 6 marca 1852.

Najwyższe wartości ciśnienia (w sprzyjających sytuacjach barycznych) występują w Warszawie zimą, stosunkowo najniższe – latem.

VarsoviaKlimat.pl

25 lutego tego roku padł w stolicy rekord ciepła nie tylko dla tego miesiąca roku, ale także dla całej zimy meteorologicznej (XII-II). Na stacji Okęcie zanotowano 18,3°C – oczywiście w cieniu (poprzedni rekord wynosił 17,2°C, z 25 lutego 1990 roku). To temperatura typowa dla maja.

Dogrzewało słońce, panowała atmosfera niemal pełni wiosny (brakowało tylko świeżej zieleni i kwiatów). Zaskoczeni tym ciepłem przechodnie często zdejmowali swoje ciepłe palta i kurtki, jak widać na poniższych zdjęciach. Trudno uwierzyć, że Warszawa mogła tak wyglądać w lutym, ale w związku z ocieplaniem się naszego klimatu może już czas, aby przestać się temu dziwić.

Ogród Saski. Fot. Benwars / VarsoviaKlimat.pl

Krakowskie Przedmieście. Fot. Benwars / VarsoviaKlimat.pl

Krakowskie Przedmieście obok pomnika Kopernika. Fot. Benwars / VarsoviaKlimat.pl

Nowy Świat. Fot. Benwars / VarsoviaKlimat.pl

VarsoviaKlimat.pl

Wczoraj, w poniedziałek 18 stycznia nad ranem, na Okęciu zanotowano -20,6°C (wg Ogimet). Jest to pierwsza mroźna „dwudziestka” na warszawskim lotnisku w styczniu od 26 stycznia 2010 roku (gdy było -23,4°C), a pierwsza ogólnie – od 12 lutego 2012 (-20,0°C). Dalej od Warszawy-miasta było jeszcze zimniej (Legionowo -21,2°C, Siedlce -23,8°C, itd.).

Jak można się było spodziewać, przez popularne media przetoczyła się fala doniesień traktujących tę temperaturę jako coś niezwykłego. Tymczasem należy tak to postrzegać tylko w kontekście ostatnich lat gwałtownego ocieplenia klimatycznego, bo jeszcze kilkadziesiąt lat temu ta skrajność nie byłaby czymś nadzwyczajnym. Owszem, w dekadzie 2011-2020 średnia najniższa absolutna roczna temperatura na Okęciu wynosi -15,8°C, więc sporo wyżej od wartości wczorajszej, ale w dekadzie poprzedniej już -19,1°C, a w dekadzie nie tak znowu odległej – 1961-1970 – jeszcze niżej, bo aż -22,2°C. Nawet w ciepłym okresie 1991-2020, statystycznie co trzeci rok kalendarzowy miał jako swoją najniższą temperaturę „mroźną dwudziestkę”.

W perspektywie historycznej ewenementem jest nie to, że trafiła się teraz tak niska temperatura w Warszawie, tylko to, że bardzo długo, bo od roku 2012 do 2021, tak silnego mrozu nie było; jednak wiemy, że klimat się ociepla, więc nie jest to aż tak bardzo zaskakujące.

Jak widać na powyższym wykresie, dni z tak silnym mrozem bywają coraz mniej liczne w Warszawie; ich liczba podczas najostrzejszych zim systematycznie maleje w okresie ostatnich 70-ciu lat. Nie widać – jak dotąd – żadnych symptomów odwrócenia, czy choćby zahamowania tej tendencji. Co nie znaczy, że taki mróz zaniknie całkowicie. Wiele jednak wskazuje na to, że jak już się będzie pojawiał, to wywołując przy tym coraz większą „sensację” medialną.

VarsoviaKlimat.pl

Pogoda w niedzielę i poniedziałek 4-5 października miała nadzwyczajny charakter, odpowiedni dla pory letniej, a nie jesiennej. Burze z piorunami przeszły nad Warszawą trzykrotnie: pierwsza w godzinach popołudniowych w niedzielę, druga od 2 do 2:30 popołudniu w poniedziałek, trzecia – najsilniejsza – tegoż dnia od godziny 7:45-8:15 wieczorem. W tym trzecim przypadku lunął solidny deszcz, a niebo rozświetlały liczne błyskawice z częstymi grzmotami, niczym w lipcu. Jak poinformował IMGW-PIB, wyładowań atmosferycznych nad stolicą było więcej, niż odnotowano kiedykolwiek w miesiącu jesiennym oraz w całej tej porze roku od początku monitoringu burz, czyli od roku 2002.

Potężny wał chmur burzowych nad Warszawą 5 października 2020. Fot. Benwars.

Liczni komentatorzy wskazują, że to zjawisko świadczy o postępach ocieplenia klimatycznego, oraz że w chłodnym półroczu tak silnych burz będzie w przyszłości coraz więcej. Ja też jestem tego zdania. Warto przy tym zauważyć, że burza nastąpiła po bardzo ciepłym dniu, jak na październik (Tmax 21,0°C); symptomatyczne jest też to, że nie spowodowała istotnego oziębienia; po ustaniu nawałnicy, temperatura powietrza pozostała wyższą od średniej wieloletniej (Tmax dnia następnego, czyli we wtorek, dochodziła do 19°C).

Jednak związana z tą burzą ulewa, nie była rekordowa: na stacji Okęcie w poniedziałek zanotowano 14,3 mm deszczu (na stacji Bielany niewiele więcej). To dużo, ale do rekordu października daleko: ten przynależy wielkiej ulewie z 6 października 1956 roku, kiedy to na stacji Okęcie zanotowano aż 50,3 mm opadu (na Bielanach 47,8 mm). Tamta ulewa spowodowała więcej problemów w mieście, niż ta przedwczorajsza.

VarsoviaKlimat.pl

Wczoraj, 29 stycznia, śnieg sypał w Warszawie gęsto przez prawie sześć godzin (od ok. 9:30 do ok. 15-tej). Przez pewien czas można to było nawet nazwać nawałnicą śnieżną, widzialność była chwilami ograniczona do dystansu poniżej 100 metrów. Przez parę godzin na dachach, trawnikach i samochodach leżało kilka centymetrów „białego puchu” (raczej mało puszystego, gdyż śnieg był mokry, i po ustaniu opadu dość szybko topniał z powodu lekko plusowej temperatury).

Warszawski, a nawet ogólnopolski internet „pogodowy” żyje dziś tym wydarzeniem; w sieci zamieszczane są liczne zdjęcia pierwszej w tym sezonie pokrywy śniegu na warszawskiej ziemi, cóż za sensacja! Śnieg w styczniu. Jednak odstawiając ironię na bok, trzeba zaznaczyć, że głównym „niusem” był fakt rekordowego późnego pojawienia się pierwszej w sezonie pokrywy śniegu; jeszcze nigdy w dziejach obserwacji nie odnotowano jej tak późno w sezonie, co jest trafnie podkreślane na portalach pogodowo-klimatycznych.

Powtarza się przy tym jednak mylną informację, jakoby rekord poprzedni (24 stycznia) należał do 2007 roku, gdy w rzeczywistości w sezonie śnieżnym 2006/07 pierwszy śnieg spadł już na początku listopada w Warszawie. Rzeczywisty stary rekord należał faktycznie do 24 stycznia, ale roku 1988.

Tak późne pojawienie się śniegu na ziemi „wpasowuje się” w tendencję ocieplenia warszawskiego klimatu, co jest komentowane. Jak się wydaje, na ogół nie zwrócono jednak uwagi jeszcze inny aspekt wczorajszego śniegu, który dla oceny trwania i ewolucji tegoż ocieplenia jest równie istotny. Chodzi o to, że pokrywa wczorajszego śniegu powstała z opadu wodnego nader obfitego, jak na styczeń. Według informacji ze stacji Okęcie, do poranka dnia dzisiejszego (30 stycznia) suma opadu dobowego wyniosła 10,8 mm wody.

Jak już wspomniałem, to relatywnie bardzo intensywny opad jak na tę porę roku. Stanowi aż 40% normalnej sumy całomiesięcznej (średniej okresu 1981-2010). 10,8 mm to więcej, niż spadło w Warszawie do wczoraj przez uprzednie 28 dni stycznia. Jest to drugi tak znaczny incydent opadowy tegorocznej zimy; 23 grudnia 2019 roku w jedną dobę spadło 63% normy całomiesięcznej opadu atmosferycznego. Historycznie patrząc, opady dobowe o wartościach dwucyfrowych (w mm) pojawiały się bardzo rzadko w Warszawie zimą, co ukazuje poniższy wykres.

Źródło: IMiGW-PIB, Ogimet.com, oprac. VarsoviaKlimat.pl.

Jak widać, w okresie 1971-2001 zimy bez takich opadów dominowały. Później tendencja wzrostowa liczby dni z dużym opadem jest wyraźna, i najczęściej są to opady deszczu (wczorajszy opad w nocy także przechodził w deszcz). Trudno nie powiązać tego faktu z ociepleniem klimatu. W warunkach warszawskich, jedną z jego cech jest (jak dotychczas) pewien wzrost sum opadów zimowych.

VarsoviaKlimat.pl

*****

(Obliczenia parametrów meteorologicznych dokonane przez autora na jego odpowiedzialność, na podstawie danych obserwacyjnych IMGW-PiB ze stacji meteorologicznej na lotnisku międzynarodowym Okęcie i innych źródeł, a także obserwacji własnych. Część lub całość danych obserwacyjnych została przetworzona, a obliczone parametry mogą się różnić od wartości oficjalnie publikowanych przez IMiGW-PIB).