„Gdy ciepło w lutym, zimno w marcu bywa…” – (?)

Tegoroczny luty stanowczo zmierza do strącenia z podium dotychczas historycznie najcieplejszego lutego (z roku 1990). Czy czeka nas nieuchronnie „reakcja” na lutowe ciepło w postaci zimnego marca? Jedna ze znanych polskich „mądrości ludowych” tak właśnie prorokuje:

„Gdy ciepło w lutym, zimno w marcu bywa, długo potrwa zima, rzecz to niewątpliwa”. Czy to przysłowie odpowiada obecnej rzeczywistości naznaczonej ociepleniem klimatycznym?

Na poniższym wykresie (1) widzimy średnie temperatury 15 najcieplejszych warszawskich lutych XIX stulecia, oraz wartości marców bezpośrednio po nich następujących.

Wykres 1.

Dane bazowe: Gdańsk / Magier / OA / SMW. Seria homogeniczna. Opracowanie VarsoviaKlimat.pl.

W 3 przypadkach Tśr marca jest niższa od lutowej (w latach 1843, 1869, 1867).
XIX-wieczna średnia temperatura marca to 0,5°C. Z ukazanych na wykresie marców, 13 ma wartości wyższe.
Na poniższym wykresie (2) widzimy średnie temperatury 15 najcieplejszych warszawskich lutych XX stulecia, oraz wartości marców bezpośrednio po nich następujących.

Wykres 2.

Dane bazowe: SMW / TNW / PIM / PIHM / IMGW / IMGW-PIB. Seria homogeniczna. Opracowanie VarsoviaKlimat.pl.

W 3 przypadkach Tśr marca jest niższa od lutowej (w latach 1925, 1998, 1939).
XX-wieczna średnia temperatura marca to 2,0°C. Z ukazanych na wykresie marców, 12 ma wartości wyższe.
Na poniższym wykresie (3) widzimy średnie temperatury 15 najcieplejszych warszawskich lutych XXI stulecia, oraz wartości marców bezpośrednio po nich następujących.

Wykres 3.

Dane bazowe: IMGW / IMGW-PIB. Opracowanie VarsoviaKlimat.pl.

W jednym przypadku Tśr marca jest niższa od lutowej (w roku 2013).
XXI-wieczna (23 lata) średnia temperatura marca to 3,6°C. Z ukazanych na wykresie marców, 12 ma wartości wyższe, 1 ma tę samą.

Przy tej okazji, ciekawym jest porównanie uśrednionych wartości z powyższych trzech wykresów.

Jak się okazuje, dla XIX stulecia średnia temperatura 15-stu najcieplejszych lutych to 0,6°C, a następujących po nich marców to 2,2°C (marcowa średnia stulecia 0,5°C).
Dla XX wieku: odpowiednio 2,7°C i 3,9°C (marcowa średnia stulecia 2,0°C).
Dla XXI wieku (23 lata): odpowiednio 1,5°C i 4,4°C (marcowa średnia stulecia 3,6°C).

Jakie płyną wnioski z powyższych faktów i statystyk?

1. Znaczna większość marców jakie następowały po najłagodniejszych lutych jest ciepła bądź łagodna.
2. Marce zimowe po ciepłych lutych („długo potrwa zima…”) są nieliczne, wręcz wyjątkowe. Na przedstawionych wykresach, omawiane powiedzonko znajduje potwierdzenie właściwie tylko w latach 1843, 1867, 1869, 1925, 1939, 2013.
3. W XX stuleciu czołowe lute są cieplejsze niż w XIX, a w XXI cieplejsze niż w XX. To samo dotyczy marców.
4. W rzeczy samej porównanie wartości na trzech wykresach robi wrażenie; ukazuje jak bardzo oba przedmiotowe miesiące ocieplają się w perspektywie historycznej.

Tytułowe przysłowie nie znajduje potwierdzenia w statystykach żadnego z przedstawionych trzech stuleci. Po bardzo łagodnym lutym, najbardziej prawdopodobny jest łagodny bądź ciepły marzec. Pamiętajmy jednak, że „najbardziej prawdopodobny” to nie to samo co „gwarantowany”. A jak będzie w tym roku (2024), wkrótce się przekonamy.

VarsoviaKlimat.pl